Żelazna Kopuła, Proca Dawida i Strzała. Jak działa obrona powietrzna Izraela

W ciągu ostatniej dekady Izrael znacznie zmodernizował swoją obronę powietrzną, dodając do słynnej Żelaznej Kopuły nowe systemy, w tym do przechwytywania pocisków balistycznych wystrzeliwanych z odległości nawet 2400 kilometrów. W jego zasięgu znalazły się więc nie tylko Iran, ale także Jemen, Syria i Irak, gdzie działają sprzymierzone z Iranem zbrojne organizacje należące do tzw. osi oporu.

Działająca od ponad dekady Żelazna Kopuła (Iron Dome) jest jedną z trzech części warstwowego systemu obrony powietrznej Izraela. Ma neutralizować drony i pociski krótkiego zasięgu oraz artylerię. Dwa inne systemy to Proca Dawida (obrona przed zagrożeniem średniego zasięgu) i Strzała (obrona przed zagrożeniem dalekiego zasięgu). Najbardziej znanym i najczęściej dotąd testowanym w walce izraelskim systemem obrony powietrznej jest Żelazna Kopuła, która od 2011 roku przechwyciła tysiące pocisków rakietowych wystrzelonych przez Palestyńczyków ze Strefy Gazy i Hezbollah z Libanu.

W latach 2000-2008 ze Strefy Gazy na południowy Izrael palestyńskie organizacje Hamas i Islamski Dżihad wystrzeliły łącznie ponad 4000 pocisków moździerzowych i 4000 rakiet. W czasie tzw. drugiej wojny libańskiej (2006) Hezbollah wystrzelił blisko 4000 rakiet, głównie krótkiego zasięgu typu katiusza, na Hajfę i inny miasta północnego Izraela. Zginęło ponad 40 cywilów, ewakuowano około ćwierć miliona. To ostatecznie zdecydowało, że w lutym 2007 roku izraelskie ministerstwo obrony postanowiło zbudować system obrony powietrznej. Niemal dokładnie cztery lata później Żelazna Kopuła pojawiła się nad Izraelem.

Iron Dome opracowały izraelskie firmy Rafael Advanced Defense Systems i Israel Aerospace Industries przy finansowym i technicznym wsparciu USA. Co jest kluczowe dla imponującej, bo sięgającej 90 proc., skuteczności Żelaznej Kopuły? Szybka selekcja zagrożenia: które nadlatujące rakiety są realnym zagrożeniem, a które po prostu spadną na niezamieszkany i niezabudowany teren, więc nie należy się nimi zajmować.

System Iron Dome złożony jest z trzech komponentów: radaru wykrywającego i śledzącego cel, systemu zarządzania polem walki (BMC) oraz jednostki ogniowej (MFU). To kilkanaście baterii rozstawionych w całym kraju. Każda bateria składa się ze stanowiska dowodzenia, stacji radiolokacyjnej oraz 3-4 wyrzutni rakietowych. Na każdej wyrzutni gotowych do strzału jest 20 pocisków Tamir. Po wykryciu i zidentyfikowaniu wrogiego pocisku radary śledzą jego lot. Opierając się na informacji z radarów, system BMC analizuje dane i przewiduje miejsce uderzenia pocisku. Jeśli jest zagrożenie dla ludzi lub infrastruktury, system daje zielone światło do wystrzelenia pocisku przechwytującego. Rakieta przechwytująca, wystrzeliwana pionowo (co ułatwia zapewnienie ochrony w zakresie 360 stopni) z mobilnych jednostek lub statycznego stanowiska startowego, jest zaprojektowana tak, aby zniszczyć nadlatujący obiekt w powietrzu. Dziesięciokilowa głowica Tamira pozwala niszczyć pociski artyleryjskie, rakiety i samoloty.

Głównym problemem może być intensywność ostrzału. Jeśli w krótkim czasie wróg wystrzeliwuje setki rakiet, to nawet jeśli są łatwe do namierzenia, systemy obliczeniowe mogą nie nadążyć z analizą wszystkich celów, nie wspominając, że trzeba załadować nowe Tamiry do wyrzutni.

Armia przyznaje przy tym, że jej obrona powietrzna, w tym Żelazna Kopuła, może zostać przeciążona, jeśli duża liczba pocisków zostanie wystrzelona jednocześnie. Małe drony wystrzeliwane przez Hezbollah i Huti również były w stanie prześlizgnąć się przez izraelską obronę po wybuchu wojny w październiku 2023. Iron Dome zapewnia 100-proc. ochronę w przypadku sporadycznych ostrzałów i 90-proc. w przypadku zmasowanych ataków. Iron Dome jest systemem obrony krótkiego zasięgu, przeznaczonym do niszczenia pocisków i dronów krótkiego zasięgu (4-70 km). Ale to tylko jeden z wielu zaawansowanych systemów obrony przeciwrakietowej państwa żydowskiego.

W 2017 r. Izrael zainstalował system przechwytujący średniego i dalekiego zasięgu znany jako Proca Dawida. David Sling został zaprojektowany do wykrywania i niszczenia pocisków balistycznych i manewrujących, a także dronów, w zasięgu do 200 kilometrów. Izrael posiada również zaawansowany system obrony przeciwrakietowej Arrow 3. Twórcy systemu twierdzą, że Strzała może przechwytywać pociski wystrzelone z odległości do 2400 kilometrów i może to robić ponad ziemską atmosferą.

W ostatnich latach wojsko twierdziło, że kilka przypadków reakcji w czasie rzeczywistym w walce zakończyło się sukcesem. Arrow 3 w listopadzie 2023 roku zestrzelił pocisk wystrzelony przez Huti w kierunku południowego Izraela. David Sling strącił zaś rakiety ze Strefy Gazy podczas walk, które wybuchły w maju ubiegłego roku.

Imponujący – i co ważne, uzupełniający się – arsenał środków obrony powietrznej Izraela uzupełniają: morska wersja Iron Dome, znana jako C-Dome, uruchomiona po rozpoczęciu ataków przez jemeńskich Huti oraz wersja mobilna lądowa, czyli I-Dome. Wojsko testuje również system o nazwie Iron Beam, który wykorzystuje lasery do przechwytywania pocisków wystrzelonych z bliskiej odległości. Ale najwcześniej osiągnie gotowość operacyjną w połowie przyszłego roku.

źr. Bloomberg, i.pl