Sondaż: Twórcom należy się wynagrodzenie proporcjonalne do skali rozpowszechniania i popularności ich dzieł

Głównym celem badania(*) SWResearch, na zlecenie SFP-ZAPA, było poznanie opinii Polaków na temat pracy w branży kreatywnej oraz stosunku do kwestii praw autorskich i wynagrodzenia polskich twórców.

Serwisy streamingowe VOD są obecnie bardzo popularną formą kontaktu z kulturą (co trzeci Polak korzysta z nich codziennie), a zmiany zachodzące na świecie prowadzą do dalszego wzrostu konsumpcji kultury w ten sposób. Pandemia koronawirusa poskutkowała jednoczesnym wzrostem popularności VOD i spadkiem popularności kin, zarówno pod względem częstości korzystania z tych form, jak i proporcji korzystania z ich obu.

Wśród badanych zdecydowanie przeważa opinia, że twórcom należy się proporcjonalne do skali rozpowszechniania i popularności ich dzieł wynagrodzenie. Są zdania, że kwestia ta powinna być regulowana prawem w Polsce, gdyż w chwili obecnej zmniejsza i ogranicza szanse rozwoju nie tylko rodzimych artystów, ale również całej branży kreatywnej i tym samym polskiej gospodarki.

Polacy uważają, że za każdą pracę powinno przysługiwać adekwatne wynagrodzenie. Zdają sobie jednocześnie sprawę, że płace w poszczególnych sektorach gospodarki nie są równe, a niskie zarobki, charakterystyczne dla niektórych branż, mogą zniechęcić do pracy w nich.

Sektor kreatywny, zdaniem Polaków, nie jest dla każdego, ponieważ wymaga szczególnych cech osobowości, zdolności czy kompetencji, będąc jednocześnie branżą wymagającą. Panuje przekonanie, że twórcy kreatywni, realizując w pracy siebie i swoje pasje, jednocześnie służą całemu społeczeństwu. Czynnikiem najbardziej hamującymi rozwój pracy kreatywnej jest, w oczach badanych, poza brakiem uznania dla ich dzieł, nieodpowiednie lub nieadekwatne wynagrodzenie za wykonywaną pracę.

Ponad dwie na trzy osoby (68%) są zdania, że wykorzystanie prac w internecie powinno wiązać się z wynagrodzeniem proporcjonalnym do skali wykorzystania, podobnie jak w przypadku telewizji czy płyt DVD (zdecydowanie – 24%, raczej – 44%).

Więcej niż dwóch na trzech badanych (68%) uważa, że zagraniczne platformy VOD powinny dzielić się sukcesem komercyjnym danej produkcji z jej twórcami (zdecydowanie – 22%, raczej – 46%).

Czterech respondentów na pięciu (81%) jest zdania, że twórcy powinni mieć udział w sukcesie swojego filmu i ich wynagrodzenie powinno odpowiadać rozmiarowi tego sukcesu (zdecydowanie – 35%, raczej – 46%). Prawie trzy na cztery osoby (73%) sądzą, że własność wytworu audiowizualnego jest tym samym, co własność przedmiotu fizycznego i powinna być odpowiednio chroniona i monetyzowana (zdecydowanie – 30%, raczej – 44%).

Więcej niż trzech badanych na czterech (77%) jest zdania, że sprawiedliwe wynagrodzenie to takie, które uwzględnia faktyczną wartość komercyjną danego utworu, czyli przychody, jakie film osiągnął w trakcie dystrybucji (zdecydowanie – 29%, raczej – 48%). Taki sam odsetek respondentów wierzy, że wysokość wynagrodzenia może przekładać się na jakość dzieła (zdecydowanie – 26%, raczej – 51%).

Dwie na trzy osoby (66%) sądzą, że działanie platform VOD, w tym kwestie dzielenia się zyskami z twórcami materiałów, wymaga odgórnie ustalonego prawa (zdecydowanie – 23%, raczej – 44%). Prawie sześciu badanych na dziesięciu (58%) uważa, że model wykorzystania treści, w którym platformy VOD nie dzielą się zyskiem, jest niesprawiedliwy dla twórców (zdecydowanie – 20%, raczej 38%). Połowa respondentów (51%) uważa, że takie rozwiązanie to naturalna kolej rzeczy w nowoczesnym świecie (zdecydowanie – 10%, raczej – 41%).

Dwie na trzy osoby (67%) są zdania, że brak przepisów dotyczących proporcjonalnego wynagrodzenia twórców w Polsce zmniejsza szanse mniej znanych artystów na zaistnienie na rynku (zdecydowanie – 23%, raczej – 44%). Nieco mniejszy odsetek badanych (65%) jest zdania, że taki model dyskryminuje finansowo polskich twórców (zdecydowanie – 23%, raczej – 44%). Podobna grupa (65%) ocenia, że ogranicza on rozwój polskich artystów (zdecydowanie – 22%, raczej – 43%).

Ponad sześciu respondentów na dziesięciu (63%) jest zdania, że brak gwarancji wynagrodzenia proporcjonalnego do wykorzystania ogranicza rozwój branży kreatywnej w Polsce (zdecydowanie – 20%, raczej – 43%). Mniejszy odsetek badanych (44%) uważa, że taki model ogranicza wzrost polskiego PKB (zdecydowanie – 13%, raczej – 31%).

Czterech badanych na pięciu (81%) jest zdania, że polskie prawo powinno chronić interesy rodzimych twórców (zdecydowanie – 43%, raczej – 38%).

Siedem osób na dziesięć uważa, że polski rząd powinien bardziej dbać o uregulowanie działalności wielkich zagranicznych korporacji cyfrowych na polskim rynku (zdecydowanie – 30%, raczej – 39%). Nieco mniejszy odsetek (68%) sądzi, że duże zagraniczne korporacje powinny podlegać w Polsce tym samym zasadom, co inne podmioty (zdecydowanie – 31%, raczej – 38%).

Prawie dwóch na trzech badanych (65%) ocenia, że polskie prawo powinno zrównać regulacje w zakresie wynagrodzeń autorskich między serwisami streamingowymi i innymi podmiotami (zdecydowanie – 24%,, raczej – 41%). Mniejszy odsetek (55%) sądzi, że prawa twórców audiowizualnych nie są należycie chronione w Polsce (zdecydowanie – 17%, raczej – 39%).

Ponad cztery osoby na dziesięć (43%) uważają, że zagraniczne korporacje nie powinny mieć wpływu na polskie prawo (zdecydowanie – 17%, raczej – 26%).

Ponad połowa respondentów (53%) jest zdania, że poprawa przepisów prawa w zakresie ochrony własności intelektualnej, jest najważniejszym czynnikiem dla rozwoju działalności twórczej w Polsce. Nieco mniejszy odsetek (48%) wskazuje na doskonalenie systemu wynagrodzeń za wyniki pracy twórczej.

Do nieco mniej popularnych czynników należy stworzenie odpowiednich warunków materialnych pracy twórców (38%) oraz promowanie pozytywnego nastawienia do twórców i ich pracy (27%).

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal i.pl codziennie. Obserwuj i.pl!

* Badanie zostało przeprowadzone w dniach 12/05 – 14/05/2023 poprzez wywiady on–line (CAWI) na panelu internetowym SW Panel. W ramach badania przeprowadzono 1000 ankiet z reprezentatywną próbą Polek i Polaków. Pytania były zadane Polkom i Polakom powyżej 18. roku życia, zgodnie z rozkładem płci, wieku i klasy wielkości miejscowości.

lena