Śląska Kurator Oświaty: "Planowany jest jeden standardowy język śląski"

Wprowadzenie języka śląskiego do szkół to z pewnością ambitny projekt. Jakie są plany w tej kwestii?

21 marca odbędzie się pierwsze czytanie projektu ustawy o języku śląskim w Sejmie. Po jego zatwierdzeniu, ustawa trafi do Senatu, a następnie – o ile nie będzie poprawek – do podpisu Prezydenta. To już ósma próba uznania języka śląskiego za język mniejszości. Mam nadzieję, że tym razem uda się osiągnąć sukces i ustawa wejdzie w życie.

Jakie są przewidywane kroki po przyjęciu ustawy?

Należy opracować podstawę programową we współpracy z Radą Języka Śląskiego. Pierwsze lekcje języka śląskiego planowane są na 1 września 2025 roku. Język będzie wprowadzany stopniowo, począwszy od pierwszej klasy szkoły podstawowej, czwartej klasy, aż po pierwszą klasę szkoły średniej, dla chętnych uczniów.

Czy są już jakieś konkretne plany dotyczące nauczania języka śląskiego?

Nauczyciele będą musieli posiadać odpowiednie kwalifikacje. Nie znam jeszcze szczegółów ustawy, ale nauczanie języka śląskiego powinno być przeprowadzane prawidłowo, z uwzględnieniem nie tylko samego języka, ale i kultury śląskiej.

Czy projekt ustawy był konsultowany z Panią?

Nie konsultowano go ze mną, choć jestem w stałym kontakcie z osobami promującymi tę ustawę. Jako dumna Ślązaczka, zawsze popierałam kultywowanie naszej kultury. Na przykład, podczas niedawnej uroczystości 145-lecia szkoły, uczniowie i nauczyciele w tradycyjnych strojach śląskich pokazali, jak ważne jest dla nas pielęgnowanie tradycji. Współpraca z różnymi instytucjami edukacyjnymi jest kluczowa, a jedność i wspólne działanie są niezbędne do sukcesu. Współpraca z uczelniami wyższymi również może być cenna, szczególnie w zakresie metodyki nauczania.

Jak Pani uważa, czy wprowadzenie języka śląskiego do szkół to dobry pomysł?

Myślę, że jest to doskonałe rozwiązanie. Pozwala na kultywowanie tożsamości regionalnej i tradycji, co jest ważne dla osób czujących przynależność do Śląska. Podobnie jak w innych regionach, takich jak Podkarpacie czy na Kaszubach, język, strój i kultura są kluczowe dla zachowania tożsamości. Śląsk ma bogatą kulturę, którą warto rozwijać i przekazywać młodszym pokoleniom.

Czyli w ramach nowego przedmiotu uczniowie będą również uczyć się o kulturze Śląska?

Absolutnie. Kultura Śląska, w tym, chociażby nasza wyjątkowa i smakowita kuchnia, jest istotną częścią tego przedsięwzięcia. Chociaż nie miałam jeszcze okazji zapoznać się z projektem ustawy, to uważam, że inicjatywa ma ogromne znaczenie dla promowania tożsamości Śląska.

Język śląski będzie nauczany we wszystkich szkołach?

Nauczanie języka śląskiego będzie podobne do nauczania innych języków mniejszości, takich jak niemiecki czy kaszubski. Nie będzie to przedmiot obowiązkowy, a oferowany jedynie chętnym uczniom.

Jak będzie wyglądała kwestia podręczników do nauki języka śląskiego?

Podręczniki będą opracowywane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, w konsultacji z Radą Języka Śląskiego, której przewodniczącym jest Grzegorz Kulik, a wiceprzewodniczącą Jolanta Tambor. Nauczyciele będą wyposażeni w odpowiednie materiały dydaktyczne, aby zapewnić skuteczne nauczanie.

Co się stanie, jeśli nie będzie wystarczającej liczby chętnych do nauki języka śląskiego?

W tej chwili trudno przewidzieć taką sytuację. Nie wiadomo, czy ustawa określi minimalną liczbę uczniów. Możliwe, że w przypadku niewystarczającej liczby uczniów, rozważane będą międzyszkolne oddziały. Wierzę, że z czasem zainteresowanie będzie rosło, a atrakcyjne lekcje, które przybliżają uczniom ich kulturę i środowisko, zyskają na popularności.

Czy możliwe jest, aby nauczyciele języka polskiego uczyli języka śląskiego?

Tak, to możliwe, ale będą potrzebne odpowiednie szkolenia, aby nauczyciele mogli zdobyć doświadczenie w nauczaniu języka śląskiego. Jesteśmy na wstępnym etapie, ale nauczyciele z pewnością otrzymają wsparcie w postaci szkoleń, podobnie jak w przypadku innych zmian w programie nauczania.

Będzie jedna wspólna podstawa programowa dla języka śląskiego?

Tak, mimo że język śląski różni się w zależności od regionu, to planowany jest jeden standardowy język śląski dla celów edukacyjnych.

Kiedy spodziewa się Pani wprowadzenia tej ustawy?

Optymistycznie rzecz biorąc, liczę na 1 września 2025 roku, ale realistycznie mówiąc, może to być dopiero w 2026 roku. To zależy od tego, jak przebiegnie proces legislacyjny i prace nad podstawą programową oraz podręcznikami.

Dziękuję za rozmowę