Czy to prawda, że przed rozwodem kontakty taty z dzieckiem wydają się rzeczą naturalną, a po rozwodzie są kwestionowane? Czy rola ojca powinna sprowadzać się wyłącznie do płacenia alimentów? Czy zdarza się, że matki ograniczają kontakty ojców z ich dziećmi? Jakie prawa ma polski ojciec?
Kocham ją, ale muszę się trzymać sztywnych ram widzeń
Historia pana Pawła jest podobna do historii wielu ojców w Polsce. Zakochanie, ślub, ciąża i sielanka. A później kryzys, rozwód, zasądzenie alimentów i ograniczone kontakty z dzieckiem. Paweł twierdzi, że nie rozumie decyzji swojej byłej żony i matki swojego dziecka. - Moja żona była w ciąży, gdy poinformowała mnie o tym, że składa pozew o rozwód. Nie chciała o tym dyskutować. Byłem w kropce, wydawało mi się, że między nami wszystko jest w porządku. Pytałem ją, co się stało i jak możemy to naprawić, ale ona nie chciała żadnych negocjacji. W trakcie rozprawy rozwodowej widywałem się ze swoim dzieckiem jeden dzień w tygodniu. Na szczęście psycholodzy stwierdzili, że mam bardzo wysoki potencjał wychowawczy, dzięki temu sąd pozwolił na widzenia się dwa razy w tygodniu. Do tego 4 dni w weekendy.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym relacje rodzic – dziecko obejmują trzy piony. Są to: władza rodzicielska, alimentacja oraz kontakty. W przypadku, gdy rodzice decydują się na rozwód, rozpoczyna się proces przed Sądem Okręgowym właściwym dla ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania. Niekiedy strony wszczynają dodatkowe postępowania sądowe przed Sądem Rejonowym. Procesy okołorozwodowe mogą ciągnąć się latami. Straty emocjonalne, poniesione w międzyczasie zarówno przez dziecko, jak i rodziców, są niemożliwe do oszacowania. Pan Paweł to potwierdza: - Proszę sobie to wyobrazić. Ojcostwo zamykane jest przez sądy w ramach sztywnych widzeń, a złamanie sądowych nakazów to igranie z prawem. Kiedyś zabrałem swoją córkę nad morze. Spędziliśmy razem trzy dni, chociaż kosztowało mnie to wiele strachu. Przekroczyłem termin widzenia, więc cały czas myślałem o ryzyku, które ponoszę. A przecież wiem, że relacje ojca z dzieckiem są bardzo ważne, jeśli chodzi o stabilność emocjonalną, pewność siebie i wiele innych cech, które determinują życie dorosłego człowieka. Chcę dla córki jak najlepiej, dlatego psychicznie zmagam się z tym, że narażam się dla niej na bycie kryminalistą. Takie myśli mnie prześladują.
Zgodnie z danymi GUS** władza rodzicielska zdecydowanie częściej przyznawana jest matkom. W 2014 r. wykonywanie władzy rodzicielskiej powierzono matkom 23075 razy, w 2015 r. 23005 razy, w 2016 r. 17395 razy, w 2017 r. 15697 razy (dla porównania podobny wskaźnik dla ojców wygląda następująco: 2014 r. - 1700, 2015 r. - 1781, 2016 r. - 1480, 2017 r. - 1445; warto dodać, że z roku na rok coraz częściej władza rodzicielska jest przyznawana obojgu rodzicom). Część ojców, oderwanych od swoich dzieci, uważa się za pokrzywdzonych i bezsilnych. Ich frustracja, poczucie niesprawiedliwości uderza także w dziecko. Polskie prawo i instytucje nie dostarczają jednak żadnych metod, które mogłyby pomóc rozwiązać tak skomplikowane sprawy. - Julia ma już 7 lat. Gdy była mniejsza, byłem bojowo nastawiony, chciałem móc częściej się z nią widzieć, móc uczestniczyć w jej wychowaniu. Musiałem jednak stłumić po czasie te emocje. Dziś nie roztrząsam już, dlaczego matka mojego dziecka nie zwraca uwagi na moje prośby… dziś jestem zły przede wszystkim na system prawny, który wywodzi się z głębokich lat 60. A obecne relacje i modele społeczne są zupełnie inne niż 50 lat temu! Ludzie po prostu się rozchodzą, rozwody nie są niczym dziwnym. Polski system prawny traktuje jednak ojców jakby byli z automatu patologiczni, jakby konieczne było ich oderwanie od dziecka. Na Zachodzie rozwody wyglądają zupełnie inaczej. W Hiszpanii opieka naprzemienna jest domniemaną formą opieki nad dzieckiem po rozstaniu.
Rzeczywiście, polskie prawo rodzinne zmienia się bardzo powoli. Obowiązujący Kodeks rodzinny i opiekuńczy z 1964 r. ciągle nie doczekał się gruntownej nowelizacji. Doskonałym przykładem żółwiego tempa prawodawców jest kwestia uregulowania przepisów o karceniu małoletnich. W Polsce dopiero w 2010 r. ustawowo zakazano stosowania na dzieciach kar cielesnych.
Rozetnijcie to dziecko na dwoje i weźcie po połowie
Polscy ojcowie walczą o opiekę naprzemienną od wielu lat. Śląskie Stowarzyszenie Obrony Praw Ojca od początku czerwca 2019 r. promuje petycję skierowaną do sędziów Sądów Rejonowych i Okręgowych. Członkowie Stowarzyszenia domagają się uznania, że naprzemienna opieka rodzicielska jest jednym z podstawowych praw dziecka. Jak czytamy w uzasadnieniu petycji:
Naruszenie naturalnego prawa dziecka do równej opieki i miłości obojga rodziców jest najgorszą krzywdą, jaką można zrobić dziecku, stanowi wobec dziecka przemoc.
Według pana Pawła rodzice powinni mieć równe prawa i obowiązki względem dziecka: - Dla mnie idealnym rozwiązaniem byłoby zagwarantowanie dziecku swobodnych kontaktów z obojgiem rodziców. Moja córka powinna mieć nieskrępowany dostęp do mamy i taty. Obowiązujący system widzeniowo-alimentacyjny to porażka. Rodzice powinni się wznieść ponad swoje konflikty i nie krzywdzić swoich dzieci przepychankami.
Problem z opieką naprzemienną w Polsce jest taki, że w zasadzie polski system prawny… jej nie przewiduje. Sędziowie w Polsce próbują co prawda iść z duchem czasu, ale nie jest to proste. Kłopoty z tym związane tłumaczy sędzia rodzinny z Sądu Rejonowego w Cieszynie, członek Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce, Marta Jarząbek-Słobodzian:_ - Aktualnie obowiązujący Kodeks rodzinny i opiekuńczy w swych przepisach nie przewiduje opieki naprzemiennej. Idąc naprzeciw potrzebom współczesnego życia, sądy wydają wyroki w sprawach rozwodowych i postanowienia przy związkach partnerskich w taki sposób, że ustalają miejsce pobytu dziecka prz
Krzysztof Bosak i Anna Bryłka przyjechali do Leszna
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
