Członkiem Kościoła katolickiego zostaje się przez chrzest, który odbywa się niemal zawsze bez wiedzy i zgody przyjmowanego do wspólnoty wyznaniowej. Z tego powodu wiele osób jest katolikami tylko formalnie. Dotyczy to nie tylko niewierzących, ale też osób, które zdecydowały się zmienić wyznanie.
Jeszcze w lutym droga odejścia była niezwykle trudna. Nawet wówczas, gdy spełniło się wymogi formalne - złożyło się oświadczenie w obecności dwóch dorosłych katolików - trudno było uzyskać potwierdzenie o skreśleniu z rejestru członków Kościoła.
- Proboszcz był zaskoczony, gdy powiedziałem, że przyszedłem, żeby potwierdzić, że nie jestem katolikiem. Musiałem wyjaśniać. W końcu przeszedłem całą procedurę, ale odmówiono mi wydania potwierdzenia, że formalnie nie jestem już członkiem Kościoła katolickiego. Potem przeczytałem w sieci, że nadal jestem uznawany za katolika - wspomina Andrzej, który zdecydował się na wystąpienie, gdy przeszedł na ewangelicyzm.
Bezterminowe uznawanie za katolika wynika z zasad wiary. Zgodnie z nimi w wymiarze duchowym chrzest jest równoznaczny z przynależnością, a jego nie można podważyć.
Z tego powodu niektóre osoby, które chciały zatrzeć jakikolwiek związek z Kościołem, interweniowały u Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, a nawet wytaczały sprawy sądowe. GIODO nakazał kilku proboszczom odnotowanie wystąpień w księgach chrztów, a kiedy odmówili, wystąpił przeciwko nim do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ten jednak przyznał rację duchownym, uznając, że zapisy w księgach to wewnętrzna sprawa kościelna.
Dzięki dekretowi abp. Stanisława Gądeckiego zapis o wystąpieniu w księdze chrztu stał się obligatoryjny, występujący ma prawo do uzyskania pisemnego potwierdzenia, a zasady odejścia uległy ułatwieniu (patrz ramka). Przede wszystkim zniesiono wymóg przedstawienia dwóch świadków, a całą procedurę opisano tak szczegółowo, że nie daje możliwości utrudniania wystąpień, a do tego wcześniej niejednokrotnie dochodziło.
- Przyszłam ze świadkami, ale w biurze parafialnym powiedziano mi, że wystąpienie jest równoznaczne z wyrzeczeniem się Boga. Wtedy moi świadkowie wystraszyli się i powiedzieli, że oni nie chcą w tym brać udziału - mówi poznanianka, która przed kilkoma laty chciała odejść z Kościoła.
W dekrecie wyjaśniono, że wystąpienie nie jest równoznaczne z apostazją, która jest porzuceniem wiary, zaparciem się Boga. Nie ma to znaczenia dla ateistów, ale jest bardzo ważne dla zmieniających wyznanie na inne chrześcijańskie. W dekrecie ponadto sformułowano, jakie odejście ma konsekwencje religijne oraz sprecyzowano zasady powrotu do Kościoła.
Wiadomo, że coraz więcej osób decyduje się na wystąpienie, ale trudno stwierdzić, ile jest takich osób. Niestety, z archidiecezji poznańskiej nie przekazano nam żadnych danych o wystąpieniach.
- Gdy chodzi o dane statystyczne diecezji, przekazywane są one Instytutowi Statystyki Kościoła Katolickiego - stwierdził w odpowiedzi na nasze pytania ks. Maciej Szczepaniak, rzecznik archidiecezji poznańskiej.
Także w Episkopacie Polski skierowano nas do ISKK. Tam natomiast uzyskaliśmy informację, że było 459 wystąpień. Tyle, że w... 2010 roku. Nowszych danych Instytut nie ma.
- Oficjalnymi aktami apostazji zajmowaliśmy się już dawno temu - tłumaczy ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor ISKK.
Z przekazanego przez niego raportu wynika, że w 2010 roku w archidiecezji poznańskiej było 29 wystąpień, a w gnieźnieńskiej - 18. Nie wiadomo jednak ilu wśród występujących było osobami zmieniającymi wyznanie, a ile osób odeszło ze względu na ateizm czy z innych, pozareligijnych powodów.
Procedura wystąpienia
Odejście ma formalny skutek tylko wówczas, gdy:
- Oświadczenie składa pełnoletni.
- Zawiera dane personalne, dotyczące daty i miejsca chrztu (jeśli dotyczy innej parafii, to należy dołączyć świadectwo).
- Treść nie pozostawia wątpliwości co do woli i motywacji odejścia.
- Potwierdza, że wystąpienie jest świadome i dobrowolne.
- Ma charakter pisemny, zostało własnoręcznie podpisane i przekazane osobiście proboszczowi.
- Złożono je w parafii, na terenie której się zamieszkuje (choćby tymczasowo).
Przebieg wystąpienia
- Weryfikacja danych.
- Podjęcie przez proboszcza starań (poprzez rozmowę), by zachęcić do zmiany decyzji.
- Poinformowanie o skutkach (odejście oznacza ekskomunikę).
- Odnotowanie odejścia w księdze chrztu i powiadomienie kurii.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
