Polacy zmartwieni fake newsami mniej niż świat. Fałszywe informacje niepokoją kraje ogarnięte politycznymi konfliktami

Raport co roku pokazuje jak zmienia się świat mediów i ich odbiorcy. W 2018 roku w centrum zainteresowania był problem fake newsów.

Ponad połowa pytanych (54 proc.) jest poważnie zaniepokojona trudnościami w oddzieleniu informacji prawdziwych od fałszywych w internecie. Badacze zwracają uwagę, że poziom troski o fake newsy jest najwyższy w krajach z silnie spolaryzowaną polityką i wysokim poziomem korzystania z mediów społecznościowych: Brazylii (85 proc.), Hiszpanii (69 proc.) i Stanach Zjednoczonych (64 proc.). Z drugiej strony zaniepokojenie fałszywymi wiadomościami jest mniejsze w Niemczech (37 proc.) i Holandii (30 proc.), gdzie scena polityczna jest mniej podzielona, a social media mają słabszą pozycję jako źródło informacji. W trakcie ostatnich kampanii wyborczych w tych krajach udało się uniknąć dezinformacji na szeroką skalę.

Polacy są mniej zatroskani fake newsami niż wynosi średnia w badanych krajach. Tylko 42 proc. pytanych w naszym kraju widzi problem w fake newsach.

Spośród różnych kategorii zagrożeń, najwięcej (58 proc.) badanych na świecie martwi się o sfabrykowane, wymyślone od początku do końca historie. Ale tylko 26 proc. przyznaje, że miało z tym kontakt. To największa różnica w badaniu między tym, czego ludzie się obawiają, a tym, co naprawdę widzą. Badacze podkreślają, że fake newsy to dla odbiorców szerokie spektrum zjawisk. 42 proc. pytanych miało kontakt z nierzetelnym dziennikarstwem, 39 proc. z przekręcaniem faktów, 34 proc. z publikacjami, które służyły reklamie. 31 proc. zetknęło się z używaniem terminu "fake news" w celu dyskredytacji mediów, 23 proc. z satyrą, która udawała prawdziwe informacje. Pojawia się pytanie, czy wszyscy potrafią rozpoznać fake newsy? Być może więcej osób zetknęło się z nimi, ale nie jest tego świadoma. Badacze zwracają uwagę, że wiele zależy od stopnia umiejętności czytania i analizowania wiadomości. Im większa wiedza, tym większe zaniepokojenie fake newsami.

Zdecydowana większość (75 proc.) uważa, że media powinny robić więcej, żeby oddzielić prawdziwe informacje od fałszywych. Niewiele mniej (71 proc.) oczekuje tego od Facebooka i Google. 61 proc. widzi w tym zadanie dla państwa. Ciekawe jest to, że najniższe oczekiwania, iż rząd zajmie się fake newsami, mają Amerykanie (41 proc.). Badacze wiążą to z przywiązaniem do zasady wolności słowa, zagwarantowanej w konstytucji USA. Można wysnuć wniosek, że dla większości obywateli Stanów Zjednoczonych groźniejsze jest ograniczanie swobody dyskusji niż w wpływ na debatę kłamliwych informacji.

W badaniu Digital News Report 2018 wzięło udział 74 tysiące użytkowników internetu w 37 krajach na 5 kontynentach. W Polsce na pytania odpowiadało 2 tys. osób.