Osiek: Archeolodzy odsłonili zamek

Efekty badań zaciekawiły już wojewódzkiego konserwatora zabytków, który postanowił wpisać ruiny zamku do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
Niewielki zamek został wzniesiony przez Krzyżaków nad jeziorem Kałębie na przełomie XIV i XV stulecia. W czasie walk z polskim rycerstwem, Krzyżacy podpalili warownię i uciekli przez wody jeziora Kałębie w kierunku Starogardu.

Zamek przeszedł w ręce Polaków i był własnością królów polskich. Gdy pozostawał siedzibą starostów, mieszkał w nim późniejszy król Jan Sobieski. W 1772 r., kiedy doszło do pierwszego rozbioru Polski, zamek zajęli Prusacy, którzy rozebrali go, a z pozyskanego materiału zbudowano koszary w Starogardzie Gdańskim. Do dzisiaj zachowały się odcinek muru obwodowego oraz zarysy fosy.

Zakończone właśnie badania archeologiczne miały tam miejsce po raz pierwszy.
- Praktycznie dotąd nie wiadomo było, jak ten zamek mógł wyglądać w czasach krzyżackich i w następnych stuleciach - mówi Patryk Muntowski, archeolog kierujący badaniami w Osieku. - Dzięki przeprowadzonym pracom będziemy mogli odczytać plan założenia zamku i powstałego na jego miejscu dworu renesansowego. Odkryliśmy fragmenty przejścia bramnego z czasów krzyżackich, znaleźliśmy też różne przedmioty, w tym dziesięć dobrze zachowanych srebrnych szelągów krzyżackich i kilkanaście pruskich monet.

Kolejne badania planowane są za rok. Archeolodzy przypuszczają, że pod gruzem znajdują się pomieszczenia piwniczne, a w jeziorze mogą kryć się pozostałości po przyległych do warowni zabudowaniach. Badacze będą chcieli też zweryfikować informacje na temat słowiańskiej osady, która najprawdopodobniej istniała tam, zanim powstał zamek. Legenda mówi, że miał w niej zatrzymać się na noc w czasie swojej wędrówki przez Pomorze sam św. Wojciech.

Zdaniem pomorskiego konserwatora zabytków, wyniki prac archeologów są niezwykle ciekawe.
- Ostatnie wykopaliska tego typu mieliśmy w Gdańsku, gdy w okolicach ul. Rycerskiej przez kilka sezonów odkopywano również pozostałości po zamku krzyżackim - informuje Marian Kwapiński, pomorski wojewódzki konserwator zabytków. - Odkryte relikty zamku w Osieku są bardzo wartościowe, dlatego wpiszemy je do rejestru zabytków.

Wpis może nastąpić w ciągu kilku miesięcy i spowoduje, że konserwator będzie sprawował nadzór nad obiektem. Możliwe, że po zakończeniu prac badawczych teren ten zostanie przygotowany do udostępnienia go turystom.

XIV/XV
na przełomie tych wieków Krzyżacy wybudowali zamek w Osieku