18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Ten niezastąpiony to ja

Renata Bożek
Jak przetrwać kolejną falę zwolnień w pracy. Wchodzić w łaski szefa, intrygować, rozpowiadać na prawo i lewo, że bez nas wszystko się zawali. A może przychodzić jako pierwszy a wychodzić jako ostatni? Nie. W czasach kryzysu najlepiej poradzą sobie nie ci, którzy niewolniczo przywiązują się do firmy, ale ci dla których najważniejsza jest rodzina - przekonuje dr Krzysztof Korona, psychoterapeuta w rozmowie z Renatą Bożek

Renata Bożek: Znajoma śmieje się, że teraz najlepiej zainwestować oszczędności w eleganckie czółenka i twarzowe bluzki. Bo tak łatwiej przekonać dyrektora, że taki pracownik to skarb. Może to wcale nie żart, tylko rozsądny sposób poprawienia swojej pozycji w pracy i uniknięcia zwolnienia?
Krzysztof Korona: Jeszcze kilka lat temu w psychologii biznesu modne były tzw. miękkie techniki czyli po prostu pochlebstwa wobec szefa, przyjaźnienie się z ważnymi osobami w firmie, zdobywanie opinii osoby sympatycznej i miłej. Wielu doradców biznesowych uważało, że sprawdzają się metody, które potocznie nazywa się lizusostwem, a w języku specjalistów od szkoleń: sztuką budowania kontaktów. Wtedy pani znajoma być może miałaby rację inwestując w apetyczny wygląd i ubierając się tak, by podobać się szefowi. Ale te czasy mamy za sobą. Kryzys zmusił pracodawców do patrzenia na pracowników pod kątem "być albo nie być" firmy. Teraz liczy się przydatność pracownika, a nie to, ze jest miły lub przeszedł właśnie na "ty" z dyrektorem. I coraz trudniej będzie utrzymać się w firmie ludziom, którzy liczą na znajomości, kontakty, powiązania rodzinne.

Ale jeśli jest dwóch pracowników, którzy mają takie same kompetencje i doświadczenie, ale jednego szef lubi, a za drugim nie przepada, to wiadomo, kogo zwolni.
To wcale nie jest takie pewne. Bo dzisiaj szef dwa razy się zastanowi, zanim podejmie decyzję. Wie, że to od pracowników zależą jego wyniki, a w rezultacie to czy on utrzyma się w pracy. Niedawno był u mnie menadżer, który miał dylemat: "Co mam robić? Muszę zwolnić jedną osobę. Tak naprawdę najmniej pracuje i ma najsłabsze wyniki Krysia. Ale pracujmy razem od kilkunastu lat, jest przyjaciółką mojej żony, w dodatku niedawno poważnie zachorował jej syn. Nie mam serca jej wyrzucić". Powiedziałem mu: "Ma pan dwa wyjścia: albo trzyma się pan roli kierownika, który ma zarządzać zespołem i dbać o to, by pracowali w nim najlepsi, albo liczą się dla pana rzeczy nie związane z pracą. I w jednym, i w drugim przypadku musi się pan liczyć z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Jeśli zwolni pan panią Krysię, może zerwać z panem kontakty i obgadać przed znajomymi. Żona też będzie obrażona. Jeśli zostawi ją pan, to albo będzie musiał za nią pracować, albo pana zespól będzie miał gorsze wyniki i pan też może dostać wypowiedzenie. Nie można zjeść ciastka i mieć ciastka. Trzeba wybierać i ponosić konsekwencje wyborów". Większość szefów w takiej sytuacji zostawia tych, którzy są niezbędni, by firma przynosiła zyski.

Jak więc przekonać szefa, że to akurat bez nas firma sobie nie poradzi?
Teraz najważniejsi są ci, którzy mają jak najwięcej kluczowych dla firmy informacji. I nie chodzi o dwa fakultety i dodatkowe kursy zarządzania, ani tym bardziej o to, że prezes ma romans z szefową działu marketingu. Rozmawiałem ostatnio z dyrektorem handlowym jednej z dużych firm spożywczych. Powiedział, że ma świadomość, że także część dyrektorów dostanie wypowiedzenia. On się jednak tym nie martwi. Skoncentrował w swoich rękach tyle kontaktów z klientami, że wie, że jeśli wyszedłby z firmy to razem z nimi. Pracował na to latami, ale teraz ma asy w ręku: ważnych klientów, którzy mają do niego zaufanie i współpracują z firmą ze względu na niego. Jeśli on odejdzie, pociągnie ich za sobą. Właściciel też to wie. Dlatego nie boi się zwolnienia, mimo tego, że nie kumpluje się z właścicielem, jak inni dyrektorzy.

Co mogą zrobić ci, którzy nie mają takich kontaktów biznesowych, a też chcą okazać się niezbędni w firmie?
Ci muszą przekonać szefa, że potrafią zaradzić bolączkom, które gnębią teraz firmy czyli znajdą sposób na znalezienie nowych funduszy. W małych firmach wciąż doskonałym sposobem na podreperowanie budżetu są pieniądze unijne. Dlatego radziłbym pracownikom inwestowanie czasu w poznawanie przepisów, szkolenie się w pisaniu wniosków i nawiązanie kontaktów z kimś, kto się na tym zna. Jeśli taki pracownik pójdzie do szefa i powie: "Mam pomysł, jak wyciągnąć dla nas pieniądze z funduszy unijnych" zyskuje opinię kogoś, kto naprawdę może się przydać w ciężkich czasach. Drugi typ ludzi niezbędnych teraz w firmie to ci, którzy mają pomysły na oszczędzanie. Cięcie kosztów to coś, za czym gonią wszystkie firmy, więc pracownik, który to proponuje, jest na wagę złota.

A jeśli szef poczuje, że pod bokiem wyrasta mu konkurencja i zrobi wszystko, by się jej pozbyć?
Dlatego pomysły trzeba przedstawiać mądrze. Nie tak, że idę do szefa, mówię: "Nikt na to w tej firmie nie wpadł, a ja mam świetny pomysł" i rzucam mu na biurko opracowany projekt. Trzeba prowadzić grę, która polega na stopniowaniu wiedzy. Na początku powiedzieć: "Szefie, chodzi mi po głowie pewien pomysł na cięcie kosztów. Potrzeba mi pięciu dni, żeby dopracować szczegóły". Jest szansa, że szef nie tylko się zaciekawi, ale dostrzeże nasz potencjał i niezbędność w firmie. Po pięciu dniach pokazać fragment projektu, obiecując kolejną część za tydzień. To może być sposób na to, by w czasie zwolnień wciąż być niezastąpionym. Gdy przedstawimy wreszcie szefowi gotowy projekt, możemy zasugerować kolejny. Czy to manipulacja? Nie, raczej spryt i rozsądek.

Są pracownicy, którzy sprytnie sugerują szefowi, że kolega zamiast pracować, szuka innej posady, a koleżanka się leni. Cały wysiłek skupiają na eliminowaniu innych.
Zawsze byli biurowi intryganci i korporacyjne szuje. Do mnie tacy nie przychodzą, bo mają silne poczucie, że dobrze robią i nie mają dylematów: "co jest dobre, co złe?". Za to mam pacjentów, którzy padli ofiarą hien biurowych. Niedawno przyszedł do mnie młody człowiek: "zostałem wykorzystany przez kolegę, opowiedziałem mu o swoim pomyśle, on szefowi sprzedał to, jako własny. Dowiedziałem się o tym, kiedy dostawałem wypowiedzenie. On został jako bardziej kreatywny pracownik". Jak nie dopuścić do takiej sytuacji zwłaszcza teraz, gdy rynek pracy zaczyna przypominać dżunglę? Bardziej koncentrować się na własnych celach i interesach niż na dbaniu o to, by inni w pracy nas lubili. Radziłbym też być bardziej wstrzemięźliwym w opowiadaniu o swoich pomysłach.

Nie twierdzi pan chyba, że dobre kontakty ze współpracownikami nie są potrzebne? Przecież i my możemy stracić pracę, a wtedy nie możemy na nikogo liczyć. Nie poleci nas w innej firmie ktoś, kto nas nie lubi i uważa za egoistów i karierowiczów.

Budowanie koalicji w miejscu pracy ma oczywiście sens. Bo świadomość, że kolega lub koleżanka poprze nas, użyje swoich kontaktów, by pomoc nam uniknąć zwolnienia lub znaleźć nową pracę obniża lęk i wzmacnia pewność siebie. Kiedy w pracy pali się nam grunt pod nogami, można zadzwonić do kumpla i zapytać: "Co robimy?" i zacząć wspólnie szukać rozwiązań.
Wsparcie innych jest oczywiście ważne, ale dziś sytuacja jest bardziej skomplikowana. Może się okazać, że najlepiej radzi sobie ten, kto wcale nie ma dobrych kontaktowo z kolegami w pracy. Bo nawet jeśli w środowisku ma opinię osoby aroganckiej i nie dbającej o współpracowników, to dla kogoś, kto przyjmuje go do pracy, może to być wręcz atutem. Bo bez oporów obetnie koszty na np. kawę w biurze lub telefony służbowe, obciąży innych dodatkową pracą.

Czy to znaczy, że teraz bardziej opłaca się w pracy spryt i egoizm niż uczciwe i przyjazne traktowanie współpracowników?
Nie, to oznacza tylko tyle, że musimy jasno ustalić sobie hierarchię ważności. Przyszedł do mnie kierownik produkcji, który nie wiedział, co robić, bo właściciel polecił mu zwolnić połowę załogi. W tym wielu kolegów, z którymi pracował od początku. Zapytałem go: Co jest dla pana najważniejsze? To, żeby wszyscy pana lubili czy żeby zarobił pan na rodzinę? Przywołuję wtedy scenę z życia jaskiniowców: mężczyzna szedł na polowanie i przynosił swojej kobiecie i dziecku pożywienie. Nie polował po to, by mieć przyjemność z ganiania z kolegami za zwierzyną, ale po to, by utrzymać przy życiu swoich bliskich. Współczesny myśliwy musi mieć poczucie, że celem jego polowania jest utrzymanie rodziny. Nie przywiązanie do firmy, nie samochód służbowy i duży gabinet. Gdy opowiadam to moim klientom, dochodzi do nich, że najważniejsza jest rodzina, a nie prestiżowe stanowisko czy to, że koledzy z pracy ich lubią.
Kluczem do sukcesu jest myślenie: "mam rodzinę i potrafię dla nich zdobyć pożywienie". Nawet jeśli teraz pracuję jako kierownik, to gdy stracę te posadę, nie będzie tragedii. Jeśli będzie trzeba, zatrudnię się na budowie u kumpla z podstawówki. Bo dzięki temu moja rodzina nie zginie. Moi klienci na początku buntują się: "Co też pan mówi! Przecież to kompromitacja pracować poniżej swoich kwalifikacji". Ale potem zaczynają dostrzegać, że takie rozwiązanie ma sens. Powodem lęku przed zwolnieniem jest często to, że mężczyzna zawiedzie bliskich, że nie sprawdzi się jako ten, na którego żona i dzieci mogą liczyć. Gdy uzna, że zawsze znajdzie sposób, by zapewnić byt rodzinie, czuje się pewniej. Jeśli ktoś tak ustawi sobie w głowie kwestie pracy, zawsze przetrwa. Lepiej niż ten, który całą energię ładuje w intrygi biurowe lub udowadnianie szefowi, że bez niego firma się zawali. Bo jeśli to robi, to znak, że swoją wartość i życie łączy z firmą i stanowiskiem.

A jeśli przychodzi do pana pracownik i mówi: "U mnie w firmie jest redukcja etatów. Bez tej pracy nie utrzymam rodziny. Co mogę zrobić, by nie stracić tej pracy?".
Ludzie często mają nadzieję, że za pomocą kilku technik stosowanych w psychologii biznesu unikną zwolnienia. Ale z mojego doświadczenia wiem, że najlepszą pozycję w firmach mają ci, którzy nie są niewolniczo przywiązani do stanowiska, którzy wiedzą, że gdzie indziej też mogą zarobić pieniądze. Klientowi, który boi się utraty pracy, mówię: "Pan musi być przygotowany na to, że dziś ta praca jest, a jutro może być inna". Teraz nie chodzi o to, by kurczowo trzymać się posady, ale o to, by zastanowić się, jakie ma się kompetencje i umiejętności, by się utrzymać na powierzchni. Oczywiście przyjemniej byłoby mieć pewny etat i stałą, dobrą pensję. Ale czasy są takie, że poradzą sobie ci, którzy potrafią dostosować się do sytuacji i maja oczy otwarte na różne możliwości. Chodzenie i zastanawianie się, co zrobić, by utrzymać się na etacie jest najgorszym z możliwych rozwiązań. Bo kombinowanie, jak zyskać przychylność szefa, to tak naprawdę strata czasu, który lepiej poświęcić na szukanie innych możliwości zarabiania pieniędzy, na przygotowanie planu awaryjnego. Jeśli chcemy okazać się niezastąpieni, najlepiej przyjąć strategię: "mam pracę, szukam pracy". Bo to daje nam pewność, ze sobie poradzimy, zmniejsza lęk przed przyszłością i koncentruje nasza uwagę na konkretnych działaniach, a nie zamartwianiu się: "Co będzie, jak mnie zwolnią". Wtedy łatwiej o pewność siebie, pokazywanie kompetencji i wykorzystywanie swoich atutów. W momencie, w którym uświadomimy sobie, że nasze stanowisko wcale nie jest nam niezbędna do życia, mamy większe szanse, by stać się pracownikiem niezbędnym w firmie.

Niezbędnik dla niezatapialnego
1.Zadbaj o siebie: wysypiaj się, dobrze odżywiaj, relaksuj się, codziennie zrób sobie jakąś przyjemność. Dzięki temu, w porównaniu z kolegami zmordowanymi zadręczaniem się sytuacją na rynku, będziesz bardziej twórczy i skuteczny w pracy.
2.Nigdy nie obmawiaj nikogo z firmy! Nawet tych, za którymi nie przepadasz, traktuj uprzejmie. Pamiętaj, ze obmawiany może kiedyś zostać twoim szefem.
3.Buduj swój własny sukces! To nie musi być od razu wielka transakcja lub pomysł stulecia. Zacznij od tego, co naprawdę jesteś w stanie osiągnąć: bądź punktualny, dotrzymuj umów, nie narzekaj. Chodzi o to, żebyś poczuł, że możesz osiągnąć to, co zamierzyłeś. Wtedy będzie ci łatwiej uwierzyć, że poradzisz sobie w czasach recesji.
4.Aktualizuj swoją wiedzę. Czytaj książki lub czasopisma z branży, szukaj informacji w internecie. Staraj się być krok przed innymi, bo w ten sposób pokazujesz, że jesteś bardziej przydatny firmie niż ci, którzy wiedzą mniej.
5.Jeśli nie masz oszczędności, musisz zgodzić się na niekorzystne dla siebie warunki i pracować więcej za mniejsze pieniądze. Ale tylko do czasu, aż znajdziesz lepszą pracę. Zamiast zarzucać sobie, że dajesz się wykorzystywać, wykorzystaj to, że jednak nadal masz pracę na szukanie innej.
6.Myśl pragmatycznie. W czasach kryzysu powinieneś zmienić hierarchię wartości. Teraz najważniejsze dla ciebie jest utrzymanie pracy. Nie wyskakuj w ciągu dnia do sklepu, nie wychodź piętnaście minut wcześniej, tłumacząc, że są korki a ty masz zajęcia w klubie fitness.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na i.pl Portal i.pl