Skąd wziąć pieniądze na letni wypoczynek

Za tygodniowe wczasy w ośrodku wczasowym nad polskim morzem z pełnym wyżywieniem i dojazdem we własnym zakresie trzeba w tym roku zapłacić przynajmniej 700 zł.

Ceny dwutygodniowych kolonii dla dzieci i młodzieży zaczynają się od 1100 zł. Jeszcze więcej kosztują zagraniczne wakacje. Czyli wyjazd jednej osoby na wypoczynek kosztuje mniej więcej tyle, ile wynosi ustawowe minimalne wynagrodzenie (obecnie 1126 zł). Jeśli twoje zarobki są zbliżone do tej kwoty, bez pomocy raczej nie będziesz mógł wyjechać na urlop.

W dzisiejszym Poradniku podpowiadamy, gdzie i jak możesz szukać dofinansowania do letniego wypoczynku.

Pieniądze z pracy

Największe szanse na zastrzyk gotówki masz ze strony pracodawcy. Jeśli chcesz się starać o dopłatę do wakacji, najlepiej zapytaj o taką możliwość bezpośrednio w twoim dziale kadrowo-płacowym. Mimo że kilka lat temu przepisy zmieniły się na mniej korzystne dla pracowników, większość zakładów pracy stosuje rozmaite formy dofinansowania wypoczynku. Mogą je oferować firmy prywatne, natomiast instytucje tzw. sfery budżetowej (m.in. szkoły, publiczna służba zdrowia, urzędy) muszą.

Wiele zależy od tego, jak duże jest przedsiębiorstwo, w którym pracujesz, i czy funkcjonuje w nim zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Fundusz taki tworzą nieraz prywatne firmy, które zatrudniają co najmniej 20 pracowników (ważna jest liczba pełnych etatów na 1 stycznia bieżącego roku), oraz cała budżetówka.

Firmy liczące mniej niż 20 pracowników mogą albo stworzyć taki fundusz, albo wypłacać świadczenie urlopowe. Jeżeli prywatny pracodawca nie chce tworzyć funduszu ani wypłacać świadczeń, ma prawo z tego zrezygnować, ustalając odpowiednio przepisy wewnętrzne. Odpowiedni zapis trzeba umieścić w układzie zbiorowym pracy lub - jeśli go nie ma - w regulaminie wynagradzania.
Pracodawca jest właściwie jedynym źródłem, z którego dofinansowanie do wypoczynku może dostać osoba dorosła. Pozostałe formy pomocy dotyczą dzieci i młodzieży. Wyjątek stanowią niektóre stowarzyszenia i fundacje wspierające niepełnosprawne osoby dorosłe. Jest ich jednak niewiele.

Wypłata za urlop

Świadczenie urlopowe to kwota wypłacana raz w roku pracownikowi korzystającemu z urlopu wypoczynkowego trwającego przynajmniej 14 dni kalendarzowych (czyli włączając w to soboty, niedziele i święta).

Kto może dostać

Wszyscy pracownicy zatrudnieni w zakładzie, który w dniu 1 stycznia 2008 r. zatrudniał mniej niż 20 ludzi na pełnych etatach, nie utworzył zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a do końca stycznia nie poinformował załogi, że rezygnuje z wypłaty świadczenia.

Jak otrzymać

Świadczenie przysługuje z mocy prawa, to znaczy, że pracodawca nie może uzależniać jego przekazania od stażu pracy, okresu zatrudnienia albo pełnionej funkcji. Nie jest zależne również od sytuacji materialnej czy rodzinnej, w jakiej się znajdujesz. Nie masz obowiązku składać żadnego odrębnego wniosku o świadczenie, wystarczy prośba o udzielenie urlopu. To pracodawca musi dopilnować, żebyś dostał całą kwotę. Musi to zrobić najpóźniej w ostatnim dniu przed rozpoczęciem twojego urlopu. Nie odprowadza od niego składek na ZUS.

Ile dostaniesz

Wysokość świadczenia jest określona w regulaminie wynagradzania i w każdej firmie jest inna. Z przepisów wynika tylko jej górna granica - nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, czyli w 2008 r.:
906,61 zł dla "zwykłych" pracujących,
1208,82 zł dla zatrudnionych w szczególnie ciężkich warunkach,
1057,71 zł dla pracownika z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności.

Jeżeli pracujesz na pół etatu, dostaniesz tylko połowę stawki, ponieważ kwota jest uzależniona również od wymiaru czasu pracy. Pracodawca nie może ci odmówić wypłaty, nawet jeśli jesteś w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Otrzymasz świadczenie, jeśli bierzesz w tym czasie co najmniej 14 dni urlopu jednocześnie.

Jeśli pracujesz jednocześnie u dwóch lub więcej pracodawców, możesz otrzymać takie świadczenie od każdego z nich! Dwa świadczenia dostaniesz również wówczas, gdy zmieniłeś pracodawcę i u każdego z nich w tym samym roku byłeś na dwutygodniowym urlopie.

Fundusz socjalny

Jeżeli w twojej firmie funkcjonuje zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, sprawa jest bardziej skomplikowana. Każdy zakład ma inne zasady, bo pieniędzmi dysponuje na podstawie własnego regulaminu funduszu. W nim ustala, na jakie cele i rodzaje działalności mogą zostać przeznaczone kwoty pochodzące z odpisów na fundusz oraz warunki korzystania ze świadczeń.

Regulamin rozstrzyga o rodzaju i formie wypoczynku, wysokości i częstotliwości dofinansowań. Jeśli chcesz się dowiedzieć, czy pomoc przysługuje również tobie, najlepiej zapytaj w dziale kadrowo-płacowym lub socjalnym swojej firmy.

Przepisy nie narzucają żadnych rozwiązań w kwestii celu, na który mają być przeznaczone pieniądze. W zależności od regulaminu w twojej firmie możesz dostać dofinansowanie do:

imprez turystycznych oferowanych np. przez biura podróży (wycieczki, wczasy, kolonie, turnusy lecznicze),
imprez proponowanych przez inne organizacje (m.in. stowarzyszenia, fundacje, parafie), które działalność turystyczną mają przewidzianą w statucie (np. kolonie dla dzieci),
wypoczynku zaplanowanego i zorganizowanego we własnym zakresie (tzw. wczasy pod gruszą).

Od ubiegłego roku nie ma znaczenia, czy spędzasz wakacje w Polsce, czy za granicą, wcześniej mógł to być tylko wypoczynek krajowy. Zasady obowiązujące w danej firmie zależą przede wszystkim od możliwości finansowych pracodawcy. Jedna firma dopłaca do wypoczynku pracowników i ich rodzin, a inna może dawać pieniądze tylko na wakacje dzieci.

Dopłata do wypoczynku z funduszu świadczeń socjalnych nie jest ustawowo uzależniona od długości urlopu, na który się wybierasz. Ustawa nie wskazuje też, kiedy powinieneś dostać pieniądze - przed czy po urlopie. Takie rozstrzygnięcia powinny się znaleźć w regulaminie funduszu. Może też zastrzec np., że musisz pracodawcy okazać rachunek lub odcinek wpłaty dokumentujący koszt wypoczynku.

W przypadku dopłaty do wyjazdów wakacyjnych dzieci regulamin powinien określać, czy należy się ona wszystkim dzieciom i do jakiej granicy wiekowej, a także - jeśli małżonkowie pracują u jednego pracodawcy - czy każde z nich ma prawo do pieniędzy na wakacje, czy tylko jedno z nich.

Kto może dostać

W pierwszej kolejności aktualnie zatrudnieni pracownicy oraz emeryci i renciści, którzy odeszli z firmy. Dodatkowo, jeśli przewiduje to regulamin, pomoc mogą dostać byli pracownicy, którzy odeszli na świadczenia i zasiłki przedemerytalne oraz członkowie rodzin pracowników zmarłych w trakcie zatrudnienia, ale nie wszyscy. Mogą na nią liczyć tylko ci, którzy mają wskazany w regulaminie dochód na osobę w rodzinie. Przyznanie i wysokość dofinansowań z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych musi być uzależniona od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej wnioskodawcy.

Możesz nie dostać dofinansowania, jeśli zbyt krótko pracujesz - pracodawca może uzależnić wypłatę od stażu pracy (np. powyżej 6 miesięcy) i rodzaju umowy o pracę (stałej lub czasowej). Firma ma prawo zażądać od ciebie zaświadczenia o wysokości twoich dochodów w innym zakładzie pracy, jeśli masz dwóch pracodawców, a także wysokości dochodów twojego współmałżonka. Może się więc okazać, że nawet jeśli ty sam zarabiasz niewiele, ale wysokie wpływy ma małżonek, świadczenie nie zostanie ci wypłacone.

Jak otrzymać

Zwróć się do działu kadrowo-płacowego w przedsiębiorstwie, które cię zatrudnia. Tam dowiesz się, jakie informacje powinien zawierać wniosek o dofinansowanie letniego wypoczynku z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i jakie dokumenty musisz do niego załączyć. Zakład może zażądać na przykład zaświadczenia lub oświadczenia o dochodach twoich i współmałżonka, rachunków za imprezę wakacyjną, na którą wybierasz się ty lub członkowie twojej rodziny.

Ile dostaniesz

To zależy tylko od zapisów regulaminu. Najczęściej pracownicy podzieleni są na grupy według wysokości dochodów. Na przykład, jeśli dochód na członka rodziny jest poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę, kwota dofinansowania może wynieść 65 proc. poniesionych kosztów, a jeśli to kryterium przekracza - 50 proc. poniesionych kosztów. Regulamin może też określać górną kwotę dofinansowania. W przypadku, gdy wypoczynek organizowany jest przez pracownika na własną rękę, pracodawcy mogą wypłacić sumy zryczałtowane.

PRZYKŁAD
Zakład pracy zwraca 75 proc. kosztów letniego wypoczynku dzieci pracownikom, którzy mają dochód na osobę w rodzinie poniżej płacy minimalnej (1126 zł) lub 60 proc., gdy jest on wyższy, ale nie więcej niż 1200 zł. Krzysztof ma dwoje dzieci i sam utrzymuje rodzinę (żona nie pracuje) z wynagrodzenia w wysokości 2100 zł brutto. Chce wysłać dzieci na kolonie, których koszt wynosi 1200 zł za osobę. Spełnia warunki, by otrzymać wyższe dofinansowanie, czyli 75 proc. kosztów (800 zł). Ponieważ łącznie za dwoje dzieci kwota ta przekracza sumę maksymalnego dofinansowania, zakład wypłaci mu z funduszu nie 1600 zł, ale 1200 zł.

PAMIĘTAJ!

Niektóre kwoty dofinansowania do wypoczynku mogą być opodatkowane. W takim wypadku pracodawca jako płatnik powinien pobrać i odprowadzić od nich zaliczkę na podatek dochodowy.

Zwolnione z podatku są dopłaty do kolonii dzieci i młodzieży, pod warunkiem że:
jadą dzieci do 18. roku życia,
wypoczynek ma formę wczasów, kolonii, zimowiska, pobytu w ośrodku sanatoryjno-leczniczym, rehabilitacyjno-szkoleniowym lub leczniczo-opiekuńczym,

urlop organizuje podmiot prowadzący działalność w tym zakresie (biuro podróży, ale również np. fundacja, stowarzyszenie, szkoła lub parafia, która ma to wpisane do działalności statutowej),
dopłata jest finansowana z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Dopłata z gminy

Pewną pulę pieniędzy na wsparcie wakacyjnych wyjazdów dzieci i młodzieży przeznacza co roku większość miast i gmin. Jest to jednak zadanie specjalne, na które muszą wydzielić osobne kwoty w budżecie. O formie, w jakiej odbywa się takie dofinansowanie, i jego wysokości decyduje co roku uchwała rady gminy. Może się więc zdarzyć, że w budżecie twojej miejscowości nie znajdą się żadne środki na wypoczynek dzieci i młodzieży poza miejscem zamieszkania.

Najczęściej rodziny objęte pomocą otrzymują zasiłek celowy na pokrycie kosztów letniego wypoczynku (czasem, ze względu na wyższy próg dochodu, jaki w tym wypadku obowiązuje, jest to zasiłek celowy specjalny). Nie jest on jednak wypłacany do ręki, tylko przelewany bezpośrednio na konto organizatora wypoczynku - wybranego przez rodziców albo przez ośrodek pomocy społecznej w imieniu miasta.

W gminach, gdzie dodatkowych pieniędzy nie ma, możesz liczyć na to, że dziecko dostanie dofinansowanie do ciepłego posiłku i miejsce na półkoloniach organizowanych w mieście przez szkoły, parafie lub domy kultury.

Kto może dostać

O zasiłek celowy na dofinansowanie letniego wypoczynku dzieci możesz się ubiegać wówczas, jeśli twój dochód na rodzinę nie przekracza kryterium z ustawy o pomocy społecznej. Obecnie wynosi on 351 zł na osobę, czyli np. w przypadku rodziny czteroosobowej łączny dochód nie może być wyższy niż 1404 zł. W wielu miastach ten bardzo niski próg został jednak zwiększony o połowę. Dopłatę mimo wyższych miesięcznych wpływów mogą też dostać rodziny, które z różnych względów przeżywają trudne chwile i dlatego znajdują się pod opieką ośrodka pomocy społecznej (przyczyną może być klęska żywiołowa, niepełnosprawność, alkoholizm rodziców, wielodzietność).

Jak otrzymać

Dofinansowaniem letniego wypoczynku dzieci w imieniu gminy zajmują się gminne lub miejskie ośrodki pomocy społecznej. To tam powinieneś pytać, czy masz szansę na pieniądze. Informację możesz też uzyskać w wydziale pomocy społecznej urzędu gminy lub miasta. Jeżeli chcesz się załapać na wolne miejsca lub pieniądze, musisz się pośpieszyć. W wielu miastach wnioski o fundusze na wyjazd dzieci były przyjmowane już w maju.

Ile dostaniesz

Dopłaty od gmin wynoszą w tym roku średnio od 550 do 600 zł. Jeśli pokrywają koszty kolonii zamówionych przez gminę to 750-790 zł. Sposób wykorzystania przyznanej kwoty może być z góry narzucony. To znaczy, że w niektórych miejscowościach dziecko może pojechać na kolonie tylko do ośrodka, od którego gmina wykupiła usługę albo w którym zarezerwowała miejsca. Organizatorów takich kolonii lub obozów wyłania się najczęściej w drodze przetargu lub konkursu ofert.

Dzieci jadą do tej placówki, która oferuje najciekawszy program za najniższą cenę. Gmina pokrywa całość lub część kosztów udziału dziecka w imprezie w zależności od sytuacji materialnej rodziny. Jeżeli otrzymałeś już dopłatę do wypoczynku dziecka ze swojego zakładu pracy, ośrodek pomocy społecznej da ci tylko różnicę między sumą, jaką już uzyskałeś, a ceną imprezy.

Kasa z kuratorium

Wsparcie finansowe wakacji dzieci i młodzieży zapewnia również resort oświaty poprzez kuratorium. Wiosną kurator w każdym województwie ogłasza konkurs ofert na przygotowanie letniego wypoczynku dla dzieci skierowany do fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji. Zwycięzcy otrzymują dotacje na ten cel. Na przykład na Śląsku wśród wygranych znalazły się 14-dniowe kolonie i obozy organizowane przez Towarzystwo Charytatywne im. Ojca Pio, Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy ZHP "Nadwarciański Gród", Związku Harcerstwa Polskiego Chorągwi Śląskiej, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Rudzie Śląskiej dla łącznie ponad 1800 dzieci.

Kto może dostać

Najczęściej dzieci z rodzin najuboższych, gdzie dochód rodziny nie przekracza kryterium z ustawy o pomocy społecznej, czyli 351 zł na osobę. Jeśli mieszkasz na wsi, szanse są większe. Kuratoria dzieliły też pieniądze ze specjalnej rezerwy budżetowej na letni wypoczynek dzieci z terenów wiejskich. O tę pomoc mogą się starać rodziny wiejskie, w których dochód nie przekracza 351 zł na osobę w rodzinie lub 361 zł w przypadku dzieci byłych pracowników PGR-ów.

Jak otrzymać

O bliższe informacje i oferty pytaj w kuratorium oświaty lub ośrodku pomocy społecznej. Decyzję o skierowaniu dziecka na kolonie lub obóz najczęściej podejmuje ośrodek pomocy społecznej po sprawdzeniu możliwości zdrowotnych i społecznych dziecka. To tam powinieneś złożyć wniosek z zaświadczeniem o dochodach.

Ile dostaniesz

Zamiast gotówki otrzymać można tylko skierowanie dziecka na bezpłatny 14-dniowy wypoczynek w placówce wyłonionej w drodze konkursu. Niektóre rodziny mogą dostać, oprócz bezpłatnego skierowania dziecka na kolonie, niezbędne do funkcjonowania na nich artykuły: obuwie, bieliznę czy środki czystości.

*****

Jakie dofinansowanie możesz dostać na rodzinne wakacje?

Do:
- 906,61 zł dla pracujących na "zwykłym" etacie,
- 1208,82 zł dla zatrudnionych w szczególnie ciężkich warunkach,
- 1057,71 zł dla pracownika z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności.
Tyle może wynieść świadczenie urlopowe w firmach zatrudniających mniej niż 20 pracowników. Musisz wziąć urlop raz w roku na co najmniej 14 dni kalendarzowych jednocześnie. Jeśli pracujesz na pół etatu - dostaniesz połowę świadczenia.

65-75 proc. kosztów wypoczynku - tyle dostaniesz z zakładowego funduszu socjalnego (obowiązkowy w budżetówce, czasem utrzymywany także w prywatnych firmach zatrudniających co najmniej 20 pracowników), jeśli dochód na osobę w twojej rodzinie jest poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie 1126 zł miesięcznie). Jeśli dochód jest wyższy - dostaniesz zwrot 50 proc. poniesionych kosztów. Zakład może także wypłacać ryczałty w gotówce niezależnie od faktycznych kosztów wyjazdu.

550-790 zł - tyle dostaniesz z gminnego ośrodka pomocy społecznej na pokrycie kosztów kolonii dla twoich dzieci, np. organizowanych przez gminę. Poza tym w niektórych miejscowościach dziecko może pojechać na kolonie tylko do ośrodka, od którego gmina wykupiła usługę albo w którym zarezerwowała miejsca. Gmina pokrywa całość lub część kosztów udziału dziecka w imprezie w zależności od sytuacji materialnej rodziny.

Skierowanie dziecka na bezpłatny 14-dniowy wypoczynek w placówce wyłonionej w drodze konkursu - dostaniesz z lokalnego kuratorium oświaty. Takie wsparcie jest skierowane najczęściej do dzieci z rodzin najuboższych, gdzie dochód rodziny nie przekracza kryterium z ustawy o pomocy społecznej, czyli 351 zł na osobę. Jeśli mieszkasz w byłym PGR, trzeba mieć dochód 361 zł na osobę, żeby otrzymać wsparcie.