Córeczki tatusiów

Sonia Ross
Córka, którą wspiera ojciec, nie boi się niczego. Wie, że może się wspinać na najwyższe drzewo. Bo jeśli spadnie, to i tak tata pomoże się jej podnieść i powie, że była blisko zwycięstwa. A w dorosłym życiu łatwiej osiągnie sukcesy w świecie wciąż rządzonym przez mężczyzn.

Majowy poranek. Zatłoczona droga z gdańskiego Nowego Portu na Wyspę Sobieszewską. Poboczem jedzie dwoje rowerzystów: mężczyzna i dziewczynka. Sznur samochodów, ciężarówki niemal ocierają się im o kierownice.

- Jak ja się wtedy bałam - wspomina Iwona Guzowska, była mistrzyni świata w boksie kobiet, a obecnie posłanka na sejm. - Bałam się, ale ufałam tacie, który jechał przede mną. Nigdy nie zapomnę tej wyprawy. Kanapki, termos, kilometry w nogach. Miałam 12 lat.

Iwona nie zliczy atrakcji, które fundował jej w dzieciństwie tata: jazda na wrotkach w parku w Brzeźnie, całodniowe wycieczki przez Trójmiejski Park Krajobrazowy, pobudki w każdy weekendowy zimowy poranek, bo: "Iwonka, lecimy sobie pobiegać. Zobacz, jaki świeży śnieg napadał". I Iwona, ziewając, zakładała kombinezon i jechała z ojcem potrenować bieg na nartach. Pierwszy sport, który przyniósł jej puchary.

- Wtedy jeszcze wstydziłam się stawać na podium i je odbierać, bo miałam stare dziecięce narty - śmieje się Iwona. - Więc tata robił to w moim imieniu. Był taki dumny. "To moja córka zdobyła", pokazywał wszystkim. Dopiero gdy dostałam od dziadka radzieckie "maratony", sama odbierałam medale. Ale ojciec chwali się nią do dziś. Wszędzie, gdzie tylko może. - Mama czasem nawet była zła: "Andrzej, ty daj już spokój" - prychała.

Bo zawsze była trochę zazdrosna o czas, który spędzaliśmy razem. Ale ja wiedziałam, że na ojca mogę zawsze liczyć, że jest po mojej stronie, choćby nie wiem co. - Już w dzieciństwie moja córka miała ciężką rękę - uśmiecha się Andrzej Żebrowski. - Pierwsza nie zaczepiała, ale gdy ktoś wszedł w drogę jej lub jej bratu, który był zawsze drobnym chłopcem, oddawała.

- Ojciec, który nie przejmuje się stereotypami: "dziewczynka powinna być miła i grzeczna", "nie powinna się bić", uczy ją nonkonformizmu - mówi Krzysztof Korona, psycholog i psychoterapeuta. - Dzięki temu jego córka może wykorzystać wszystkie swoje talenty. Bo nie krępuje jej: "nie wypada". - Kiedy Iwona "rozrabiała", pomyślałem: "Może wyżyje się w sporcie" - wspomina Andrzej Żebrowski.

- Podpisałem więc zezwolenie na treningi taekwondo. Boks? Przyszedł później, gdy wszystko już osiągnęła w kick-boxingu. On sam uprawiał sport tylko amatorsko, ale w życiu robił różne rzeczy, m.in. był na kontrakcie w Libii. Nigdy nie bał się trudnych wyzwań.
Do nich też zachęcał Iwonę. - Ojciec może nauczyć córkę, że nie ma nic złego w rywalizacji - mówi Krzysztof Korona. - Dziewczynka wspierana przez niego może czerpać radość ze zwycięstwa.

Tymczasem matki, ucząc córki, że kobiecą cnotą jest skromność, przekazują im też to, że nie wypada wygrywać, pokonywać innych, udowadniać im, że jest się lepszą.

Pięć młodych koni
Na swoje 12. urodziny Karolina Feren- stein, mistrzyni Polski w skokach przez przeszkody, dostała od rodziców pięć młodych koni. Nieułożonych. Dzikich.

"Naucz je wszystkiego" - usłyszała od ojca Krzysztofa Ferensteina. Rodzinną stadninę w Gałkowie na Mazurach Krzysztof odziedziczył po ojcu. Ferensteinowie zajmują się końmi już od czterech pokoleń. Czy to było zadanie ponad możliwości dziewczynki? - Nie, skoro tata powiedział, że mam to robić. Więc robiłam - mówi Karolina.

- Jeden koń mnie poniósł, drugi ciągle zrzucał, trzeci nie chciał skakać przez przeszkody. Nie poddawałam się. Zaparłam się. Dziś wiem, że tak kształtuje się charakter człowieka. - Nie było panu żal Karoliny? - pytam Krzysztofa Ferensteina. - Nie bał się pan, że coś się jej stanie? Tata Karoliny śmieje się, mruży oczy, jakby chciał sobie przypomnieć: 18 lat to kawał czasu. Karolina jest już dorosłą kobietą. Żoną i mamą. Ale dla niego to wciąż dziewczynka. Tylko nie taka, której trzeba pilnować i uważać, żeby się nie wybrudziła. Nigdy nie chował jej pod kloszem.

- Karolina już wtedy sporo umiała - mówi. - A trudności ją mobilizowały. To była dla niej dobra szkoła. Nie stawiałbym tak wysoko poprzeczki, gdybym nie był pewny, że przynajmniej jej nie dotknie. - Kiedy ojciec jest pewny, tę pewność przekazuje córce - mówi Krzysztof Korona. Jeśli nie podnosił poprzeczki po to, by udowodnić jej, że jest lepszy, buduje jej wiarę w siebie. Gdy obserwuje córkę, widzi, czego się nauczyła, i stawia adekwatne wymagania, wspomaga jej rozwój.A ona, nawet jeśli się boi, widząc w jego oczach i gestach pewność: "poradzisz sobie", czuje się bezpieczna i rusza, by zdobyć świat.

Matematyka Gombrowicza
Wysoko poprzeczkę stawiał też swojej córce prof. Zygmunt Kolenda. Matematyk, kierownik Katedry Teorii i Inżynierii Procesów Metalurgicznych na AGH w Krakowie. Kiedy tylko Kasia wyrosła z "Muminków", wręczył jej "Matematykę dla geniuszy" i "Świat fizyków". - A ja wolałam Gombrowicza - śmieje się Katarzyna Kolenda-Zaleska, dziennikarka. - Wszystkie jego dzieła też zresztą kupował mi tata, i to na giełdzie, za duże pieniądze.
A mimo to był rozczarowany, gdy nie poszłam w jego ślady i nie wybrałam nauki. Chciałam mu zrobić przyjemność i poszłam w liceum do klasy matematyczno-uniwersyteckiej, uczyli tam wykładowcy akademiccy. Wytrwałam tylko dlatego, że ciągle mi wszystko tłumaczył. Wznosił przy tym oczy do nieba i nie mógł się nadziwić, że nie rozumiem. Dla niego matematyka to pasja. Bywało, że nawet na wakacjach, gdy siedzieliśmy w kawiarni, zrywał się, sięgał po serwetkę i zaczynał na niej rozwiązywać zadania. Matematyka nie zdominowała jednak ich życia.

- To tata pierwszy zabrał mnie do kina na "West Side Story" - wspomina. - Film zrobił na mnie takie wrażenie, że wyszłam na miękkich nogach. Z jego strony to było poświęcenie, bo nie lubi musicali. A kiedy wrócił z Kanady, przywiózł mi rakietę tenisową i razem zaczęliśmy chodzić na korty. Katarzyna wychowywała się, słuchając dyskusji, jakie tata prowadził z ks. Michałem Hellerem, filozofem i kosmologiem, przyjacielem jeszcze z piaskownicy. W czasie stanu wojennego w ich domu bywali Andrzej Szczepkowski, Janusz Onyszkiewicz, Tadeusz Walendowski.

Tam Kasia nasiąkała atmosferą intelektualnych rozmów. Również politycznych, dotyczących Polski. Córeczka tatusia łatwiej osiągnie sukces. Zwłaszcza jeśli ojciec zaszczepi w niej radość krytycznego myślenia, pokaże świat intelektu, piękno odkrywania każdego kolejnego dnia. Przez intelektualny związek z ojcem dziewczynka może rozwinąć w sobie takie pasje i talenty, jakich nie wzbudziłaby w niej matka. Zwłaszcza ta zajmująca się tylko domem.

- Nie zwierzałam się tacie z nieszczęśliwych miłości, od przytulania była mama - wspomina. - Ale choć dużo nie mówił, wiedział, jak mi pomóc. Gdy miałam złamane serce, przyniósł mi wideo. W tamtych czasach rarytas. I zamiast rozmyślać o swoim losie, oglądałam filmy. Potem o nich gadaliśmy. - Ojciec może pokazać córce męski sposób radzenia sobie z cierpieniem. Działanie, a nie rozpamiętywanie - mówi Korona.

- Gdy więc ona dorośnie, nie będzie opłakiwać klęsk, ale czerpać z nich siłę do zmagań z losem. Tato, to Natasza ma talent Kiedy na świat miało przyjść drugie dziecko Bolesława Urbańskiego, informatyka zajmującego się wielkimi programami komputerowymi, wszyscy mówili: to będzie chłopiec. Podobno nawet kształt brzucha o tym świadczył. I nagle - paf - jest druga dziewczynka. Z jasnymi włosami. - Tak jasnymi, że nazywaliśmy ją Siwek - śmieje się Bolesław Urbański, tata Nataszy, tancerki, piosenkarki i gwiazdy teatru Buffo. - Wszyscy myśleli, że będę rozczarowany, bo chcę syna, ale ja się cieszyłem z drugiej córki. I choć starszą Magdę kocham nad życie, faworyzowałem Nataszę, poświęcałem jej więcej czasu. Pewnego dnia do szkoły podstawowej, w której uczyły się siostry, przyszły trenerki z Legii wybrać utalentowane dziewczynki do sekcji gimnastyki artystycznej. Natasza znalazła się na ich liście.
"Świetnie, że masz talent - powiedział jej ojciec. - Ale to tylko element sukcesu. Reszta to ciężka praca". Na szczęście chciał i mógł jej w niej pomóc. Dwie bułki z miodem, mleko, płatki. Do tego kanapki z parówkami i dwa jabłka. Dzięki takiej wałówce Natasza mogła przetrwać cały dzień w szkole i na sali treningowej.

- Wstawałem o świcie, robiłem jej śniadania. Później woziłem na Legię - wspomina Urbański. - Ćwiczyła do upadłego. Ale wstydziła się, kiedy ktoś z rodziny patrzył. Chowałem się więc za filarami. Widziałem maczugi, które podrzucała do góry. Wyczekiwałem na odgłos upadku, ale była cisza. Uff, złapała, nie upadły. Po treningu do szkoły. Po szkole znów na salę. Woziłem ją, żeby mogła zaoszczędzić czas. Zawsze miała go za mało na kino, książki. Po sobotnim treningu wstępowaliśmy więc do lodziarni Palermo na Koszykowej. Najlepsze lody pistacjowe w Warszawie. Mała mówiła: "Tato, weźmy dla Magdy, zawieźmy jej".

Natasza dopiero teraz, gdy czeka na własne dziecko, potrafi docenić ojcowskie poświęcenie: - Tato był rano rześki jak skowronek, ja naburmuszona. Budził mnie, ale nie jak kapral: "Wstawaj, czas do szkoły!", tylko gładził po plecach i mówił, że czeka mnie piękny dzień, a na stole śniadanie. Było w nim tyle optymizmu. Czułam też jego miłość. - Ojcowie, którzy wierzą w swoje córki, dają im dużo samodzielności. Zwracają uwagę na inne rzeczy niż matki. Nie mówią ciągle: "Zapnij kurtkę, zawiąż szalik", ale: "Wsiadaj na rower i jedziemy za miasto. Kto pierwszy do rogu!". Wskazują konkretny cel, pomijając setki drobiazgów, o które potykają się kobiety.

To ojciec, dając córce miłość i akceptację, wyposaża ją w siłę, pewność siebie - wyjaśnia Krzysztof Korona. - Ta siła pozwoli jej powiedzieć "nie", kiedy czegoś nie chce. Dzięki niej będzie umiała obronić się przed agresją jakiegoś mężczyzny, a nawet strzeli facetowi w pysk, jeśli będzie trzeba. Jeżeli dziewczynka dostanie od ojca wsparcie, poradzi sobie w życiu. Nie przygniecie jej byle porażka, będzie miała odwagę, bo nigdy od ojca, pierwszego ważnego mężczyzny, nie usłyszała, że czegoś nie powinna, że to za trudne, niekobiece.

"Chcesz strzelać z łuku? Nie ma sprawy" - powiedziałby taki ojciec i poszukał trenera łucznictwa. "Ciągnie cię do samochodów? Super, pokażę ci, jak zmienić pasek rozrządu". Siła płynąca od ojca daje wytrwałość w dążeniu do celu. Mój ojciec, mój przyjaciel - Nie wiem, gdzie byłabym dzisiaj, gdyby tata nie podpisał mi zgody na zajęcia z taekwondo. Mama się nie zgodziła. Chciała mieć w domu dziewczynkę, która maluje obrazki i lepi z plasteliny. A mnie sport ciągnął - mówi Iwona Guzowska.

- Nieraz się bałam, chciałam się wycofać. On mi nie pozwolił. Mówił: "Będzie dobrze, dasz radę, wytrzymasz". I tak było. Dałam radę. Jako 18-latka Iwona urodziła synka. Czy ojciec był zły na córkę, że zaszła w ciążę tak wcześnie? - Takie jest życie - mówi. - Poza tym zakochałem się we wnuku. Wiedziałem też, że dziecko nie przekreśli planów córki. Jej kariery. Iwona miała z ojcem lepszy kontakt niż z mamą. Toczyli dyskusje o świecie, ojciec spełniał jej zachcianki. Malowała? Przyniósł płótno, gwoździe. Zrobił blejtramy. Zagruntował.
"Masz, maluj", podsunął. Chciała się uczyć grać na gitarze. Akurat był w Petersburgu, kupił jej 12-strunową. Śmiała się: "Po co mi taka gitara?!". Połowę strun zdjęła. Czy zastępowała mu wymarzonego syna? Nie, bo syna miał. - Edward, mój brat, nie chciał biegać, skakać, boksować się - tłumaczy Iwona. - Sport go nie interesował. To ja byłam "synkiem" i ja z tatą jeździłam na "męskie" wyprawy.

Tata był i to wystarczyło "2000 mil podwodnej żeglugi", "Konik Garbusek" czy "Pan Wołodyjowski". Karolina nie mogła się doczekać, kiedy wieczorem po kolacji przyjdzie do niej tata i będzie czytał. Zawsze, gdy w książce występował koń, tata dłużej zatrzymywał się przy tym fragmencie i opowiadał coś ciekawego o koniach. - Nigdy nie powiedział: "Córko, zawsze możesz na mnie liczyć" - mówi Karolina Ferenstein.

- Wszystko, co się między nami zdarzyło, odbywało się bez słów. Miałam ułożyć młode konie i jeśli mi sie udało, mogłam liczyć na pochwałę. Jeśli nie, nie byłam krytykowana. To ja, sama, miałam do taty pretensje, że jako mój trener nie wymaga ode mnie więcej. - Chciała, żebym wytykał jej błędy - potwierdza Krzysztof Ferenstein. - Mówiła, że jestem pobłażliwy. Ale jej nie trzeba było motywować.

Ona była tak waleczna, silna, że dodawanie jej odwagi, powtarzanie, iż odniesie sukces, było niepotrzebne. Czuła, że w nią wierzę. Nie mówiliśmy wiele. Karolina wspomina, że kłóciła się z tatą, gdy podrosła. - Stawiałam się - przyznaje. - Ale nasze kłótnie wychodziły nam na dobre. Chociaż na treningach się wściekałam, efekty było widać na zawodach. Wtedy przypominałam sobie słowa ojca: "Nogi bliżej, ściągnij wodze". Karolina nie przypuszczała, że sport i umiejętność pokonywania przeszkód przydadzą się jej, gdy będzie... jechała do porodu. Pod Warszawą miała wypadek.

Wyszła cało, samochód nie. Znajomi podrzucili ją na Mazury. A kilka godzin później poczuła, że dziecku spieszy się na świat. Umówione miejsce w szpitalu czekało, ale 200 km od Gałkowa. - Mój mąż, Piotr Kraśko, był w Stanach, miał przylecieć na drugi dzień. Co tu robić? "Wsiadaj, jedziemy" - powiedział tata. I wcisnął gaz do dechy. Dodawał mi otuchy, żartował: "Wytrzymasz czy rodzisz w Ostródzie? Jeszcze trochę, jeszcze jedne światła, już widać szpital, dasz radę...". Gdy dojechaliśmy, był mokry.
Chciał odsapnąć, poczekać z boku. Ale lekarz go zawrócił: "Panie Krzysztofie, a co pan teraz córkę zostawi samą? Niech pan ją trzyma za rękę, wnuka powita na świecie". I powitał. Stał za parawanem tak, że widział tylko moją twarz. - Ze szczęścia zawirował mi świat - wspomina Krzysztof. - Bo kiedy Karolina się rodziła, nie mogłem być przy niej. Ale z radości wygrałem wtedy wszystkie konkurencje w zawodach jeździeckich. - Dziewczynka, a później dziewczyna, która czuje za sobą wsparcie ojca, nie boi się życia.

Wie, że może się wspinać na najwyższe drzewo - mówi Korona. - Bo jeśli spadnie, to i tak tata pomoże się jej podnieść i powie, że była blisko zwycięstwa, a następnym razem na pewno się uda. Jej związki z mężczyznami mają szansę na większą harmonię. Bo ona wie, co to jest męski punkt widzenia.

Córeczka tatusia łatwiej osiągnie sukces w świecie, w którym wciąż rządzą mężczyźni, bo nie widzi w nich wrogów, z którymi musi walczyć lub przed którymi musi uciekać. Dla niej szef lub kolega z pracy to ktoś, kto ma ją wspierać i pomagać. Ona traktuje instynktownie mężczyzn jak sojuszników. I oni to czują. Ale co z tymi kobietami, którym ojcowie nie robili rano owsianki? - Takim kobietom jest trudniej - stwierdza Krzysztof Korona.

- Ale i one mają szansę na sukces. Bo ojciec to symbol. A tego symbolu możemy szukać w starszym bracie, wujku, przyjacielu rodziny. Dzięki męskiemu wzorcowi, osoby, od której usłyszały, że są świetne, mądre, piękne, będą mogły starać się dorównać tym szczęściarom, którym ojcowie przetarli ścieżki. Uda im się, jeśli będą mocno w to wierzyć. Tekst Sonia Ross

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na i.pl Portal i.pl