18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Opieka nad osobą starszą lub niepełnosprawną

Jolanta Bąk
shutterstock
Dzięki ogólnemu postępowi i rozwojowi cywilizacyjnemu, a szczególnie z powodu nowych możliwości współczesnej medycyny, rośnie długość życia przeciętnego człowieka. Niestety, dłuższe życie nie zawsze oznacza jednakową jakość i sprawność fizyczną, chociaż różnica między wiekiem metrykalnym a biologicznym może dochodzić nawet do 20 lat.

Często w naszych domach lub rodzinach znajduje się ktoś, kto wymaga opieki - matka, ojciec, babcia, dziadek. Opieka nad osobą niepełnosprawną lub starszą, a często i jedno, i drugie, jest absorbująca i trudna. Trzeba się do niej odpowiednio przygotować, ponieważ wymaga nie tylko sporo pieniędzy, dużo cierpliwości, czasu, poświęcenia, ale czasami nawet sporego wysiłku fizycznego.

Opieka domowa

Podejmując się osobistej opieki nad osobą starszą lub niepełnosprawną, trzeba jak najlepiej poznać
chorobę, na którą cierpi. Dobrze jest porozmawiać z lekarzem, ewentualnie zwrócić się do stowarzyszeń zrzeszających ludzi z podobnymi schorzeniami. Oswojenie choroby pozwoli na dostrzeganie najmniejszych nawet zmian i ocenić, czy schorzenie postępuje, czy też może następuje poprawa.
Choremu należy zapewnić odpowiedni komfort. Sklepy ze sprzętem rehabilitacyjnym mają w swej
ofercie wiele przedmiotów, które ułatwiają życie codzienne osobom nie do końca sprawnym. Można
tam znaleźć specjalne pętle z rączką ułatwiające zapinanie guzików, druciany uchwyt pomagający przy zakładaniu skarpet, specjalne kubki do picia (podobne do tych, których używają małe dzieci), sztućce z dodatkowymi uchwytami dla osób ze zwyrodnieniem stawów, specjalny grzebień z długą rączką, wygodny dla chorych z ograniczoną ruchliwością.
Przydatne może się też okazać toaleta w kształcie krzesła albo pulpit samopoziomujący, który umożliwia podanie choremu posiłku do łóżka. Dostępne są specjalistyczne łóżka (np. podnoszone pilotem), które można wyposażyć w poduszki i materace przeciwodleżynowe, różnego rodzaju wózki inwalidzkie.

Zasady refundacji wyrobów medycznych

Każdy ubezpieczony ma prawo do korzystania z refundacji kosztów zakupu wyrobów medycznych,
którą zapewnia Narodowy Fundusz Zdrowia. Refundację należy rozumieć jako całkowity lub częściowy
zwrot kosztów pomocniczych środków pomocniczych (pieluchomajtki, worki stomijne, cewniki, wkłady anatomiczne, soczewki, materace i poduszki przeciwodleżynowe itp.) oraz artykułów medycznych, które są sprzętem ortopedycznym (wózki inwalidzkie, kule, balkoniki, ortezy, protezy kończyn, gorsety itp.).
Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. o świadczeniach gwarantowanych z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze (Dz.U. Nr 139, poz. 1141), refundacja tych wyrobów jest finansowana ze środków publicznych.

Na niektóre produkty przysługuje refundacja, która w całości pokrywa koszt zakupu danego środka, za inne trzeba zapłacić część ceny, na inne obowiązuje opłata zryczałtowana, a za jeszcze inne należy zapłacić całość. Rozporządzenie określa także, komu przysługuje dany środek medyczny i przez jaki czas ma służyć (np. wózek inwalidzki przez 5 lat, potem można dostać nowy).

Zlecenie na wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi lub środkami pomocniczymi wystawia odpowiedni lekarz (chirurg, ortopeda, neurolog, reumatolog, laryngolog, czasami lekarz pierwszego kontaktu). Prawidłowo wypełniony druk zlecenia należy potwierdzić we właściwym oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia. Odbiór sprzętu refundowanego musi własnoręcznym podpisem poświadczyć osoba, na którą wystawiono zlecenie. Jeśli nie może odebrać środków samodzielnie, powinna upoważnić do odbioru inną osobę (oprócz upoważnienia trzeba zabrać
legitymację ubezpieczeniową i podać numer PESEL osoby upoważniającej). Zlecenie na środki medyczne można zrealizować w specjalistycznych sklepach ze sprzętem medycznym, które mają podpisaną umowę z NFZ lub w aptekach. Istnieją też wypożyczalnie sprzętu medycznego, gdzie potrzebne rzeczy można wypożyczyć za odpowiednią opłatą.
Jeśli osoba starsza lub niepełnosprawna wychodzi sama, warto zaopatrzyć ją w np. specjalną bransoletkę, na której znajdą się jej dane osobowe oraz adres zamieszkania, czasami warto też napisać, że choruje na cukrzycę, co może okazać się niezwykle ważne w przypadku jej zasłabnięcia. Mężczyźnie można przyszyć kawałek materiału do wewnętrznej kieszeni marynarki lub płaszcza i umieścić na nim takie informacje.

Gdy z powodu postępującego otępienia chory przestaje kontrolować swoje zachowanie, ze względu na
jego bezpieczeństwo trzeba schować zapałki, zapalniczki, zabezpieczyć sprzęty elektryczne (toster, mikser, żelazko), noże i inne ostre przedmioty trzymać pod zamknięciem. Wychodząc na dłużej, lepiej zamknąć dopływ wody i gazu. Środki czystości, farby, a nawet lekarstwa trzymać w miejscu niedostępnym dla chorego.

Dbając o bezpieczeństwo, nie należy jednak pozbawiać osoby starszej lub chorej samodzielności, pozwalać wykonywać (o ile to oczywiście możliwe) codzienne czynności. Nie powinno się także wyrzucać rzeczy, do których jest ona przywiązana - dla nas są to być może bezwartościowe przedmioty, a dla naszego podopiecznego cenne pamiątki. Warto też zadbać o to, by osoba starsza w dalszym ciągu czuła się członkiem rodziny, i to ważnym członkiem. O ile tylko chce, by odwiedzali ją znajomi lub najbliżsi, należy to podtrzymywać. Dzięki temu łatwiej znaleźć kogoś, kto pomoże nam w opiece, wychodząc np. na spacer z naszym podopiecznym lub po prostu rozmawiając i wspominając. Warto przyjąć każdą pomoc i wyrazy życzliwości także od ludzi pozornie obcych, np. wieloletnich sąsiadów.

W opiece nad osobą starszą lub niepełnosprawną państwo oferuje specjalne dodatki pielęgnacyjne,
z których, chociaż nie są to kwoty wielkie, można i trzeba skorzystać.

Opieka społeczna

Jednak nie zawsze, mimo nawet najlepszych chęci, możemy sami zająć się najbliższymi. Czasami mieszkamy daleko, czasami mamy zbyt wiele obowiązków, pracujemy i mamy swoją rodzinę. Często też w obliczu choroby czujemy się bezradni i brak nam wiedzy, jak zająć się taką osobą. W takiej sytuacji pomoc można uzyskać ośrodkach pomocy społecznej, placówkach służby zdrowia, informacjami służą też urzędy administracji państwowej. Na zlecenie gminy usługi opiekuńczo-pielęgnacyjne świadczą różne placówki i organizacje (np. Caritas, PCK). Miejskie ośrodki pomocy społecznej organizują usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu
zamieszkania, w rodzinnych domach pomocy oraz ośrodkach wsparcia. Pomoc ta przysługuje
osobom samotnym, które z powodu swojego wieku, choroby lub innych czynników wymagają opieki innych osób, a są jej pozbawione. Z pomocy mogą też skorzystać inne osoby, którym rodzina nie może zapewnić właściwej opieki.

Usługi opiekuńcze można załatwić dla osób, które przybywają w domu, ale z powodu choroby lub niepełnosprawności potrzebują pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb. Opiekunowie pomagają w codziennej higienie i pielęgnacji, zakupach, przygotowywaniu posiłków oraz zapewnieniu kontaktów z otoczeniem. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są świadczone przez osoby z odpowiednim przygotowaniem zawodowym i są dostosowane do szczególnych potrzeb i wymagań związanych z daną chorobą.
Wniosek o objęcie tą formą opieki składa osoba zainteresowana lub jej przedstawiciel ustawowy w gminnym (dzielnicowym) ośrodku pomocy społecznej.
W zależności od stanu zdrowia osoby starającej się o pomoc, jej sytuacji rodzinnej i materialnej, pracownik socjalny przyzna odpowiedni zakres pomocy.
Warunki przyznawania takich usług i ich odpłatność jest regulowana przepisami obowiązującymi w danej gminie, a osoby spełniające minimum kryterium dochodowego otrzymają ją bezpłatnie.
Prowadzone przez ośrodki pomocy społecznej ośrodki wsparcia dziennego pobytu świadczą podobny
typ usług. Przeznaczone są dla osób, które z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu swych codziennych potrzeb. Dodatkowo ośrodki wsparcia wydają posiłki swym podopiecznym.

Kiedy nie ma możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, to osoba wymagająca opieki może skorzystać z pobytu w rodzinnym domu pomocy. Opiekunowie zajmują się 3-8 osobami, którym zapewniają usługi opiekuńcze i bytowe.
Prawo do miejsca w Domu Pomocy Społecznej przysługuje osobie, która jest niezdolna do samodzielnej egzystencji i wymaga całodobowej opieki z powodu podeszłego wieku, choroby lub niepełnosprawności i która nie może korzystać tylko z usług opiekuńczych.

Trzeba zgłosić się do ośrodka pomocy społecznej, gdzie pracownik socjalny pomoże w skompletowaniu potrzebnych dokumentów. Konieczny będzie rodzinny wywiad środowiskowy i ocena stopnia sprawności psychoruchowej sporządzona przez pracownika socjalnego. Trzeba też przygotować zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wysokości pobieranego świadczenia (emerytury lub renty).
U lekarza pierwszego kontaktu należy uzyskać zaświadczenie lekarskie z oświadczeniem, że pacjent
jest zdolny do świadomego podejmowania decyzji. Konieczne będzie wykonanie prześwietlenia płuc.
Dodatkowo osoba starająca się o miejsce musi wyrazić zgodę na umieszczenie jej w domu opieki (lub
zgodę sądu o umieszczeniu w DPS bez tej zgody), zgodę na ponoszenie odpłatności za swój pobyt oraz zgodę na przetwarzanie danych osobowych.

Jeśli chory, który powinien być umieszczony w domu opieki, nie zgadza się (lub stan psychiczny
nie pozwala na kontakt z chorym), to kierownik ośrodka pomocy społecznej może wystąpić do sądu
z wnioskiem o umieszczenie danej osoby w DPS bez jej zgody.

Zazwyczaj na miejsce w ośrodku trzeba czekać pewien czas. Kiedy pojawi się wolne miejsce, pacjent
może przeprowadzić się do domu pomocy społecznej, a ośrodek ustala koszt pobytu w placówce i zawiera umowy z członkami rodziny pacjenta, którzy będą płacić za jego pobyt. Za pobyt pacjenta w domu pomocy społecznej płacą:
- sam pensjonariusz, ale nie więcej niż 70% swojego dochodu, resztę dopłaca gmina,
- współmałżonek, ale tylko wtedy, gdy jego dochód jest większy niż 1192,50 zł i tylko różnicę do tej
sumy (musi mu pozostać 1192,50 zł), resztę dopłaca gmina,
- inny bliski krewny, ale gdy w jego rodzinie dochód na osobę nie przekracza 877,50 zł, to płaci gmina.

Prywatne domy opieki

Jeśli rodzina ma wystarczające środki finansowe, by wynająć kogoś do opieki i pomocy przy osobie starszej lub niepełnosprawnej, można skorzystać z pomocy działających Agencji Promocji Usług Medycznych. Swoją pomoc agencje oferują także w poszukiwaniach i wyborze domu opieki, jeśli zdecydujemy się na umieszczenie w nim naszego seniora.

Chociaż w naszym kręgu kulturowym istnienie domów spokojnej starości ciągle jeszcze uważa się za
zło konieczne, to jednak powoli tendencja ta zaczyna się odwracać. Pobyt w takim ośrodku coraz częściej ludzie wybierają świadomie, a nie dopiero wtedy, gdy rodzina nie może podołać już opiece nad nimi.
Osoby starsze zaczynają zdawać sobie sprawę, że z czasem mogą potrzebować naprawdę specjalistycznej opieki medycznej, której rodzina, mimo najszczerszych chęci, nie będzie w stanie im zapewnić. Do domów seniora zgłaszają się nawet małżeństwa, które w ten sposób wybierają wariant dający im poczucie bezpieczeństwa.

Warunki, które musi spełniać dom opieki zapewniający całodobową opiekę, określa ustawa o pomocy
społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 64, poz. 593, rozdział 3). Dobrze prowadzone ośrodki zapewniają swym pensjonariuszom całodobową opiekę lekarską i pielęgniarską, specjalistyczne gabinety rehabilitacyjne, szybki kontakt z lekarzem specjalistą, jeśli zachodzi taka potrzeba, opiekę duszpasterską, a często też pomoc psychologiczną. Jeśli osoba prowadząca placówkę robi sympatyczne wrażenie, interesuje się podopiecznymi, a także pracą podległych sobie pracowników, to prawdopodobnie dobrze się sprawdza jako szef i śmiało będzie można jej powierzyć opiekę nad naszym bliskim.

Przy wyborze domu seniora warto zwrócić uwagę, by otoczenie było spokojne i czyste, pokoje jedno- lub dwuosobowe, co zapewni intymność i odpowiedni komfort życia pensjonariuszom. Pomieszczenia powinny być odpowiednio umeblowane i wyposażone w alarm, aby starsza osoba czuła się bezpiecznie - w razie złego samopoczucia wystarczy tylko nacisnąć guzik, aby wezwać pomoc. Szczególnie ważne jest dostosowanie budynku i pokoi do potrzeb osób niepełnosprawnych - konieczne są podjazdy lub windy, szerokie drzwi i korytarze, łazienki wyposażone w odpowiednie urządzenia i uchwyty. Pensjonariusz powinien mieć zapewnione smaczne i urozmaicone wyżywienie, a jeśli jest na specjalnej diecie - potrawy przyrządzane zgodnie z jej wymogami.
Nie zaszkodzi też zajrzeć do kuchni, aby sprawdzić jej czystość i wyposażenie. Dobrym pomysłem wielu domów seniora jest odpowiednie zorganizowanie pensjonariuszom wolnego czasu. Muzykowanie, malowanie, udział w kołach zainteresowań, terapii zajęciowej czy wieczorkach towarzyskich może być dobrym sposobem na pełną adaptację osoby starszej w domu opieki.

Warto też zainteresować się kosztami pobytu - zapytać, co jest wliczone w cenę, a za co trzeba płacić
dodatkowo (czasami płaci się osobno za wizyty lekarskie i np. pieluchomajtki).

CZYTAJ TEŻ:

Opieka paliatywna
Prawa pacjenta
Dodatki pielęgnacyjne

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Opieka nad osobą starszą lub niepełnosprawną - Portal i.pl

Wróć na i.pl Portal i.pl