18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Karotenoidy - chronią nas przed rakiem

Małgorzata Wójcik
Aby zachować młodość i dobry wygląd, powinniśmy jeść dużo owoców i warzyw zawierających karotenoidy.
Aby zachować młodość i dobry wygląd, powinniśmy jeść dużo owoców i warzyw zawierających karotenoidy. Rafał Niewczas/Polskapresse
Karotenoidy to barwniki roślinne. Dzięki nim papryka jest czerwona, a dynia - pomarańczowa. Substancje te są równocześnie silnymi przeciwutleniaczami, dlatego owoce i warzywa są nie tylko kolorowe, ale również bardzo zdrowe.

Przeciwutleniacze, inaczej zwane oksydantami, to grupa związków chemicznych, które wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji, a więc wydłużają jej trwałość. Są to głównie naturalne substancje roślinne, które wspomagają procesy obronne organizmu. Do naturalnych przeciwutleniaczy należą karetonoidy, witaminy A, E i C, prowitamina A (beta karoten), selen oraz polifenole. Przy konserwowaniu żywności używa się także kwasu mlekowego, cytrynowego i askorbinowego (witaminy C).

Wizytówka

Istnieje ok. 600 barwników roślinnych, ale tylko sześć z nich ma znaczący wpływ na nasz organizm. Są to: beta-karoten, alfa-karoten, kryptoksantyna, likopen, luteina i zeaksantyna. Karotenoidy te znaleźć można w warzywach i owocach. Najwięcej beta-karotenu jest w marchwi, szpinaku, dyni, pomidorach i morelach, alfa-karotenu w dyni, a likopenu w czerwonych owocach, np. arbuzie, czerwonych grejpfrutach i pomidorach. Luteinę i zeaksantynę można spotkać w ciemnozielonych warzywach i czerwonej papryce, a także w kukurydzy, dzikiej róży i w rokitniku. Kryptoksantynę - w owocach mango, pomarańczach i brzoskwiniach.

Niewielkie dawki karotenoidów znajdują się w nabiale, zwłaszcza mleku krów karmionych świeżą trawą, karoten występuje też w żółtku jaja. Karotenoidy nie tracą swoich właściwości w czasie gotowania, przeciwnie, pomidory surowe mają dużo mniej tych substancji niż gotowane.

Właściwości

Najważniejszą cechą karotenoidów jest ich działanie przeciwutleniające. Karotenoidy, zwłaszcza likopen, pochłaniają promieniowanie ultrafioletowe, które powoduje powstawanie wolnych rodników, neutralizując ich działanie. Dzięki temu rośliny tak szybko nie usychają, a ciało człowieka wolniej się starzeje. Zahamowanie przez likopen i alfakaroten rozwoju wolnych rodników powstających na skutek słońca, palenia papierosów, zanieczyszczonego powietrza czy złej diety zmniejsza też ryzyko powstawania nowotworów.
Karotenoidy przekształcają się (w ścianach jelita cienkiego oraz w komórkach wątroby) w retinol, czyli witaminę A. Beta-karoten, alfa-karoten i kryptoksantyna to najpopularniejsze tzw. prekursory tej witaminy. Karotenoidy i retinol mają podobne działanie - wspomagają wzrost komórek, chronią błony śluzowe, przez co poprawiają odporność organizmu na wirusy, są niezbędne w procesie widzenia i pomagają w gojeniu ran. Jednak cenna dla organizmu dawka witaminy A odpowiada aż sześciu dawkom beta-karotenu. To dlatego, że u człowieka dorosłego jedynie część spożytego karotenu ulega wchłonięciu i przyswojeniu, a następnie jest magazynowana w nerkach, skórze, wątrobie i w tkance tłuszczowej.
Niedobór karotenoidów i witaminy A powoduje łamliwość paznokci i włosów, problemy skórne, częste infekcje, a nawet zahamowanie wzrostu. Brak beta-karotenu wpływa na pogorszenie widzenia w nocy lub o zmroku i może powodować ślepotę.

Stosowanie

Aby zachować młodość i dobry wygląd, powinniśmy jeść dużo owoców i warzyw zawierających karotenoidy. Osoby po 50. r.ż. powinny suplementować te substancje, gdyż chronią one komórki przed szkodliwym działaniem rodników, dzięki czemu skóra się nie marszczy. Karotenoidy nie są jednak potrzebne wyłącznie dla urody.
Wolne rodniki powodują uszkodzenia w obrębie jądra komórki, co jest przyczyną nowotworów. Dlatego karotenoidy są doskonałym środkiem profilaktycznym oraz lekiem na raka.
Likopen wykorzystywany jest w terapii raka prostaty, a także raka żołądka i układu trawiennego. Duże dawki alfa-karotenu i luteiny znacząco obniżają ryzyko wystąpienia nowotworu płuc, a kryptokseiny - szyjki macicy. Karotenoidy chronią również przed chorobami serca, ponieważ blokują produkcję złego cholesterolu prowadzącego do chorób krążenia. Zabezpieczają też naczynia krwionośne przed osadzaniem się blaszki miażdżycowej, dzięki czemu zapobiegają miażdżycy.

Luteina pochłania szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe, chroniąc przed nim siatkówkę i soczewkę - jest naturalnym filtrem przeciwsłonecznym. Pozwala na lepsze widzenie w nocy, zapobiega zaćmie oraz chroni plamkę żółtą przed zwyrodnieniem, które jest przyczyną ślepoty. Jest wykorzystywana w leczeniu retinopatii cukrzycowej.
Ponadto witamina A, która chroni błonę śluzową przed wyschnięciem, nie dopuszcza do stanów zapalnych oka.
Dlatego karotenoidy powinny jeść osoby, które noszą szkła kontaktowe i spędzają dużo czasu przed monitorem.
Lekarze polecają karotenoidy kobietom stosującym pigułki antykoncepcyjne lub hormonalną terapię zastępczą. Niedobór tych substancji prowadzi bowiem do zaburzeń hormonalnych. Ich braki mogą źle wpłynąć na rozwój dzieci - witamina A współdziała z hormonem wzrostu.
Karotenoidy znajdują się w siarze - pierwszym pokarmie z piersi.

Dawkowanie

Najlepsza jest dieta bogata w warzywa i owoce - główne źródło karotenoidów. W przypadku nowotworów lub chorób układu krążenia warto łykać gotowe mieszanki tych substancji. Kapsułki zażywa się w czasie jedzenia, gdyż wtedy łatwiej się wchłaniają. Dzienne zapotrzebowanie na karoten to ok. 10-30 mg. Karotenoidów nie sposób przedawkować (w przeciwieństwie do witaminy A), bowiem ich nadmiar jest wydalany.

CZYTAJ TEŻ:

Warto często jeść jabłka
Dlaczego nie należy chudnąć zbyt szybko?
Prawa pacjenta
Reanimacja - pierwsza pomoc

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Karotenoidy - chronią nas przed rakiem - Portal i.pl

Wróć na i.pl Portal i.pl