Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Teatr Nowy lekceważy prawa autorskie? Magdalena Zawadzka protestuje

Stefan Drajewski
Mariusz Zaniewski - Konrad, słucha jak inni Wielkiej Improwizacji
Mariusz Zaniewski - Konrad, słucha jak inni Wielkiej Improwizacji Jakub Wittchen
Teatr Nowy lekceważy prawa autorskie? Magdalena Zawadzka protestuje przeciw prezentowaniu "Wielkiej Improwizacji" w interpretacji Gustawa Holoubka w spektaklu "Dziady" poznańskiego teatru. Po interwencji wdowy po aktorze, Teatr Nowy zaczął wykorzystywać nagranie aktora, który imituje Mistrza.

"Serial z lekceważeniem imienia i dorobku mojego męża Gustawa Holoubka trwa nadal - napisała na Facebooku Magdalena Zawadzka. - Zapoczątkowała to Rada Warszawy (...), odbierając patronat Jego imienia Teatrowi Dramatycznemu. (…) W ostatniej dekadzie marca odbyła się premiera "Dziadów'' w Teatrze Nowym w Poznaniu, w reżyserii Radosława Rychcika. O tym, co się dzieje na scenie, dowiedziałam się przypadkiem od oburzonych widzów. Tak samo, jak Rada Warszawy, Dyrekcja Teatru Nowego nie spytała mnie o zgodę i nawet nie powiadomiła o swoich bezprawnych poczynaniach".

Co tak zbulwersowało Magdalenę Zawadzką, aktorkę, wdowę po Gustawie Holoubku?

Premiera "Dziadów" w reżyserii Radosława Rychcika odbyła się 22 marca 2014 roku i wywołała wstrząs. Jedni wychodzili zniesmaczeni, inni - zaczadzeni. Cóż, nic lepszego nie może się przydarzyć spektaklowi. Rychcik bezceremonialnie przenicował i przemacerował dramat romantyczny.

Nie mam pewności co do uczciwości i zapewnień dyrekcji Teatru Nowego - mówi Magdalena Zawadzka

Jednym z zabiegów inscenizatorskich jest wycięcie z roli Konrada Wielkiej Improwizacji. W Teatrze Nowym na premierze słuchaliśmy jej - jako transmisji radiowej - w wykonaniu Gustawa Holoubka. Rychcik wykorzystał w swoim widowisku oryginalną ścieżkę dźwiękową z filmu "Lawa" Tadeusza Konwickiego.

Zobacz:
"Dziady" w Teatrze Nowym: Popkulturowy show nie oburza. Raczej nuż

Przyznam szczerze, że zabieg mi się nie podobał. Nie widziałem specjalnego uzasadnienia, dlaczego reżyser wybrał akurat tę interpretację. Mógł na przykład wykorzystać nagranie Mariusza Sabiniewicza, nieżyjącego aktora Teatru Nowego w Poznaniu. Nie sądziłem jednak, że reżyser i teatr sięgnęli po nagranie Holoubka, nie pytając o zgodę wdowę, która jest spadkobierczynią praw autorskich po mężu.

- Kiedy dowiedziałam się o tym, że w przedstawieniu wykorzystuje się Wielką Improwizację w wykonaniu mojego męża, przyjechałam do Poznania - opowiada Magdalena Zawadzka. - Obejrzałam spektakl i nie wierzyłam własnym oczom. Wśród natłoku pomysłów scenicznych rodem z lunaparku znalazł się również ten: że z umieszczonego na scenie telewizora płynie obraz i tekst Wielkiej Improwizacji. Nie mówi jej aktor grający rolę Gustawa-Konrada, tylko zawłaszczony do spektaklu Gustaw Holoubek. W dniu, w którym oglądałam spektakl, zamienili radio na telewizor, co nie zmieniło mojego nastawienia. Zaznaczam, że scena słuchania Wielkiej Improwizacji w wykonaniu mojego męża jest najjaśniejszym punktem przedstawienia i nijak ma się do całej reszty.

Magdalena Zawadzka za pośrednictwem prawników ZASP-u i ZAPA zażądała natychmiastowego wycofania Wielkiej Improwizacji w wykonaniu Gustawa Holoubka z poznańskiego przedstawienia.

- Aktorowi grającemu główną rolę, radzę nauczyć się tekstu na pamięć i spróbować go zagrać. Bezprawie przejawiające się w lekceważeniu praw autorskich i podkradaniu dorobku Wielkich dla własnych celów, przekracza już wszelkie granice. Prawnik ZASP-u zażądał, aby dyrekcja Teatru Nowego w Poznaniu przeprosiła mnie na łamach popularnego portalu internetowego za bezprawne wykorzystywanie Wielkiej Improwizacji i wpłaciła 20 tys. zł na rzecz Domu Artystów Weteranów w Skolimowie. Dyrekcja z przeproszeniem mnie i zapłaceniem kary wcale się nie kwapi - mówi aktorka.
Piotr Kruszczyński, dyrektor Teatru Nowego w Poznaniu, zapytany o komentarz do sytuacji, odpowiedział: "Mamy wszelkie prawa do prezentacji spektaklu w założonej przez reżysera formie. Nowe nagranie Wielkiej Improwizacji zostało dokonane przez aktora wybranego przez Radosława Rychcika".

Znajomy, który widział spektakl w nowej wersji w trakcie Malta Festival, wyszedł z teatru zdziwiony. Niby słyszał Holoubka, a jednak nie był to głos oryginalny. - Zastanawiam się, czy to parodia Holoubka, a jeśli tak, to jaki to ma sens?

Współczesny teatr karmi się cytatami, łączeniem cudzych tekstów, fragmentów... Realizatorzy w programie wyraźnie zaznaczyli, skąd pochodzi nagranie. Ale prawo i dobry obyczaj nakazuje, że w takim przypadku poprosić o zgodę właścicieli praw.

"Parodia Wielkiej Improwizacji jest jeszcze jednym z "nowatorskich" pomysłów reżysera Rychcika, od których nadmiaru aż się roi w przedstawieniu. Dewizą mojego męża zawsze było - "mniej znaczy więcej". Wycofanie dzieła, jakim jest wykonanie Wielkiej Improwizacji przez Gustawa Holoubka, mogłoby mnie satysfakcjonować, gdyby nie fakt, że nie mam żadnej pewności, co do uczciwości zapewnień dyrekcji teatru, czy podczas następnego prestiżowego występu teatru nie użyją oryginału. A tak już się stało 23 maja na Ogólnopolskich Konfrontacjach Teatralnych "Klasyka Polska" w Opolu. To już jest skandal".

Gustaw Holoubek (1923-2008)
Aktor, reżyser pedagog, dyrektor Teatrów Dramatycznego m. st. Warszawy, Ateneum
poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji, senator I Kadencji.
Zagrał Gustawa-Konrada w legendarnym przedstawieniu "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym w Warszawie w 1968 r. W filmie Tadeusza Konwickiego "Lawa" mówi m.in. Wielką Improwizację (premiera 1989).

Nagrody dla "Dziadów" z Teatru Nowego
Grand Prix 39. Opolskich Konfrontacji Teatralnych "Klasyka Polska 2014".
Wyróżnienie dla Mariusza Zaniewskiego za rolę Gustawa przyznane przez jury społeczne 39. Opolskich Konfrontacji Teatralnych "Klasyka Polska 2014" .

Możesz wiedzieć więcej! Kliknij i zarejestruj się: www.gloswielkopolski.pl/piano

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gloswielkopolski.pl Głos Wielkopolski