Ile pieniędzy powinieneś dostawać za czas choroby?

Od reguły, że zasiłek chorobowy ma wysokość 80 proc. podstawy wymiaru, także są wyjątki. O pierwszym, a więc obniżaniu zasiłku na czas hospitalizacji, już wspomnieliśmy. Drugi polega na wypłacaniu zasiłku w wysokości 100 proc. na przykład wówczas, gdy przyczyną niezdolności do pracy jest choroba zawodowa, wypadek przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy. We wskazanych przypadkach 100-procentowy zasiłek jest wypłacany także za okres, gdy chory przebywa w szpitalu.
Osób, które nie są pracownikami (np. prowadzą własną firmę) oczywiście nie dotyczą przepisy dotyczące wynagrodzenia za czas choroby. One, co do zasady, będą otrzymywały zasiłek chorobowy już od pierwszego dnia choroby.

Wypłacenie zasiłku zawsze uzależnione jest od spełniania warunków określonych w przepisach. Podstawowym jest upływ okresu karencji, w którym zasiłek nie przysługuje. Dla osób objętych ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo (np. pracowników) karencja wynosi 30 dni. Zasiłek chorobowy może zostać przyznany dopiero po upływie 30-dniowego okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (np. po 30 dniach od podjęcia pracy).

W przypadku osób objętych ubezpieczeniem chorobowym dobrowolnie (np. przedsiębiorców), karencja wynosi 90 dni. Do okresu karencji zalicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu, pod warunkiem jednak, że przerwa w ubezpieczeniu nie była dłuższa niż 30 dni. Jedynie wyjątkowo do okresu karencji, po upływie którego możliwe jest korzystanie z zasiłku chorobowego, zalicza się także poprzednie okresy ubezpieczenia mimo, że przerwa w ubezpieczeniu przekroczyła 30 dni. Dotyczy to na przykład sytuacji, gdy przerwa spowodowana była korzystaniem z bezpłatnego urlopu.

Karencja nie obowiązuje (a więc wypłata zasiłku jest możliwa już od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu) między innymi wówczas, gdy niezdolność do pracy jest skutkiem choroby zawodowej, wypadku w pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo też chory w całym swoim życiu podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu łącznie co najmniej przez 10 lat.
Po ustaniu podstawy do ubezpieczenia chorobowego (np. po rozwiązaniu umowy o pracę), zasiłek będzie wypłacany pod dwoma warunkami.

Po pierwsze, niezdolność do pracy musi nastąpić w ciągu 14 dni po ustaniu podstawy do ubezpieczenia chorobowego (tylko w przypadku niektórych chorób okres ten może być wydłużony do 3 miesięcy). Po drugie, niezdolność do pracy musi trwać bez przerwy co najmniej przez 30 dni. Podstawą wymiaru zasiłku za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego jest przeciętne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy sprzed choroby, ale podstawa nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w kraju. Tracą więc osoby, których zarobki przekraczały wysokość przeciętnego wynagrodzenia.

Okres zasiłkowy trwa do 182 dni (jedynie dla chorych na gruźlicę i kobiet ciężarnych wynosi maksymalnie 270 dni). W przypadku pracowników do okresu zasiłkowego wlicza się czas pobierania wynagrodzenia za czas choroby. Pracownicy po 50. roku życia będą więc pobierali zasiłek nie dłużej niż przez 168 dni, zaś młodsi przez 149 dni. Jeżeli ta sama osoba w krótkich odstępach czasu (z przerwą nieprzekraczającą 60 dni) kilkakrotnie jest niezdolna do pracy z powodu tej samej choroby, wszystkie okresy niezdolności do pracy sumują się i wliczają do okresu zasiłkowego. Jeżeli następujące po sobie zwolnienia lekarskie będą przyznawane z powodu różnych chorób - okres zasiłkowy można liczyć od nowa.

Zasiłek chorobowy nie przysługuje za pierwszych 5 dni niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność ta była spowodowana nadużyciem alkoholu.

Osoba ubezpieczona, która po wykorzystaniu okresu zasiłkowego nadal jest niezdolna do pracy, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Orzeczenie będące podstawą do wypłaty świadczenia wydaje lekarz orzecznik ZUS. Uzna on wypłatę świadczenia za uzasadnioną, jeśli stwierdzi, że dalsze leczenie lub rehabilitacja osoby, która złożyła wniosek, rokują odzyskanie możliwości powrotu do pracy.

W ciągu pierwszych trzech miesięcy świadczenie ma wysokość 90 proc. tzw. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (zwykle średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy sprzed choroby), a później - 75 proc.

Może być wypłacane maksymalnie przez 12 miesięcy. Na ogół nie jest przyznawane od razu na okres 12-miesięczny, ale na 2-3 miesiące, a następnie przedłużane na kolejne.

Jeśli po wyczerpaniu wszystkich opisanych świadczeń stan zdrowia nadal nie pozwala na powrót do aktywnego życia zawodowego, należy złożyć do ZUS wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Składa się go na formularzu ZUS Rp-1R. Formularz można pobrać ze strony internetowej www.zus.pl oraz otrzymać w każdej jednostce ZUS. Aby ZUS mógł ocenić stopień niezdolności do pracy, konieczne jest dołączenie do wniosku odpowiednich informacji o stanie zdrowia oraz warunkach pracy wykonywanej przez chorego.