Twoje Finanse: Gdy zostajesz pracodawcą

Podstawą dla każdego, kto myśli o zatrudnieniu pracownika, jest dokładne przeanalizowanie obowiązków oraz kosztów z tym związanych. Pamiętajmy jednak, że decydując o wyborze rodzaju zatrudnienia, nie mamy pełnej swobody i nie możemy zatrudniać pracownika na podstawie umowy-zlecenia czy umowy o dzieło, jeżeli de facto świadczy dla nas stałą pracę na etacie. Omijanie prawa może się dla nas skończyć grzywną. Najbardziej rozpowszechniona i najbardziej pożądana przez pracowników jest umowa o pracę. Możemy ją podpisać na czas określony lub nieokreślony oraz na okres próbny, nie dłuższy jednak niż trzy miesiące. Pamiętajmy też, że trzecia z kolei umowa na czas określony staje się automatycznie umową zawartą na czas nieokreślony. Z zatrudnieniem pracownika na umowę o pracę wiążą się wyższe koszty dla pracodawcy oraz konieczność zagwarantowania pracownikom określonych w Kodeksie pracy praw, np. do urlopów, zwolnień lekarskich, niekiedy odpraw czy okresów wypowiedzenia. Warto jednak na dodatkowe koszty i obowiązki spojrzeć jak na inwestycję. Dając pracownikowi poczucie bezpieczeństwa, możemy też liczyć na jego lojalność i zaangażowanie oraz na to, że będzie chciał rozwijać kwalifikacje niezbędne do wykonywania swoich obowiązków.

Alternatywą w niektórych sytuacjach mogą być umowy cywilnoprawne, czyli umowa o dzieło i umowa-zlecenie. Różnica pomiędzy nimi polega na samym przedmiocie umowy. Pierwsza zakłada osiągnięcie konkretnego rezultatu, podczas gdy druga dotyczy wykonywania pewnych czynności. Przykładowo wykonanie projektu ulotki reklamowej będzie dziełem, a bieżąca obsługa firmowej strony internetowej - zleceniem.

Umów tych nie dotyczą przepisy Kodeksu pracy, przez co nie gwarantują one minimalnego wynagrodzenia, prawa do urlopów, zwolnień lekarskich, a także nie zapewniają okresu wymówienia, chyba że określimy to w umowie. W wielu przypadkach takie umowy są jednak korzystne także dla pracobiorców - np. dla osób, dla których drobne prace są dodatkowym źródłem zarobku czy które wykonują wolny zawód, utrzymując się ze zleceń od wielu pracodawców.

Jeśli szukamy pracownika na zastępstwo lub na krótki czas, np. do prac sezonowych, możemy zatrudnić go na czas określony lub skorzystać z usług agencji pracy tymczasowej. To drugie rozwiązanie pozwoli nam uniknąć kosztów rekrutacji oraz wielu formalności. To agencja jest bowiem pracodawcą, odprowadza podatek i składki ZUS, a my jedynie "wypożyczamy" pracownika do naszej firmy.

Wybór formy zatrudnienia nakłada na nas określone obowiązki. W przypadku umowy o dzieło nie nalicza się składek na ubezpieczenia społeczne i płaci jedynie podatek w imieniu wykonawcy. A to oznacza, że kwota brutto, na którą umawiamy się z wykonawcą, stanowi cały nasz koszt. Naszym obowiązkiem jest pobranie zaliczki na podatek dochodowy i przekazanie jej do US. W przypadku umowy-zlecenia do naszych obowiązków należy dodatkowo rozliczenie składek ZUS. Jeżeli zleceniobiorca nie jest zatrudniony nigdzie na etacie, musimy za niego opłacić składkę emerytalną, rentową, na ubezpieczenie wypadkowe i zdrowotne, jedynie składka na ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolna. Jeżeli nasz wykonawca jest zatrudniony u innego pracodawcy, obowiązkowa dla nas jest jedynie składka zdrowotna. W przypadkach obu typów umów wyjątkiem jest sytuacja, w której podpisujemy umowę z własnym pracownikiem - wtedy odprowadzamy wszystkie obowiązkowe składki.

W przypadku umowy o pracę sprawa jest już bardziej skomplikowana. Przede wszystkim w ciągu siedmiu dni mamy obowiązek zgłosić pracownika do ZUS. Będzie on objęty wszystkimi obowiązkowymi składkami, a oprócz części odliczanej od wynagrodzenia pracownika dodatkowe koszty ponosi także pracodawca (podobnie jest także w przypadku tych umów cywilnoprawnych, od których odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne). Co miesiąc odprowadzamy zaliczkę na podatek dochodowy za naszych pracowników. Pracownik nie może rozpocząć pracy bez odpowiedniego orzeczenia lekarskiego. Koszty badań i konsultacji w ramach medycyny pracy ponosi także pracodawca. Poza tym musimy wysłać naszego pracownika na obowiązkowe szkolenie BHP, którego koszty również ponosimy my. Naszym obowiązkiem i kosztem jest również zapewnienie odpowiednio wyposażonego stanowiska pracy.

Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.

Zachęcamy Czytelników do udziału w konkursie z cennymi nagrodami. Wystarczy przesłać odpowiedzi na kilka pytań dotyczących naszego cyklu oraz zaproponować pięć tematów, o których powinniśmy napisać w przyszłości. Chcemy się dowiedzieć, na ile nasz poradnik jest użyteczny oraz jaką tematykę powinniśmy poruszać w jego kolejnych edycjach. Autorzy pięciu najciekawszych propozycji tematycznych zostaną nagrodzeni tabletami o wartości około 2 tys. zł każdy.

Weź udział w naszym konkursie głównym i wygraj 1 z 5 tabletów (kliknij!)

Warto czytać nas co tydzień, bo każdemu z odcinków towarzyszy pytanie z zakresu finansów. Co 10. osoba, która w dniu publikacji wyśle na adres: [email protected] prawidłową odpowiedź, otrzyma upominek książkowy lub płytowy.

Oceń ten odcinek w skali od 1 do 5, gdzie 5 oznacza zdecydowanie dobrą ocenę, a 1 zdecydowanie złą, i odpowiedz na pytanie konkursowe: Czy umowa-zlecenie obciążona jest składkami ZUS?

Czytaj pozostałe odcinki cyklu „Twoje Finanse” (kliknij!)