18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Cep, chińczyk i hak

Andrzej Dworak
Jak mówimy o seksie? Różnie - czule i dosadnie, ogólnie i szczegółowo. Oficjalnie inaczej niż w języku potocznym, który też jest w kwestii seksu bardzo zróżnicowany. O czułych słówkach opowiada nam językoznawca dr Katarzyna Kłosińska.

Podobno mózg chciałby tylko jednego, więc skoro tego nie robimy, to chociaż gadamy. W męskim gronie lubimy sobie poświntuszyć, ale nie zawsze można. Mówimy: "Poszli z sobą do łóżka", ale też: "Pieprzyli się" i jeszcze dosadniej. Jedna czynność, a ile określeń i emocji. I tak od wieków. Czy ktoś wpadłby na to, że dawniej nasze tytułowe trzy słowa oznaczały jedno - męski narząd płciowy?

Czy badała Pani różnice między tym, jak o seksie mówią kobiety, a jak mężczyźni?
Nie sądzę, żeby istniały słowa wyraźnie dzielone na męskie i żeńskie... Są takie, które są używane przez młodzież czy przez subkultury, albo słowa dziecięce, ale nie da się znaleźć takich, które są używane tylko przez mężczyzn lub tylko przez kobiety.

Skąd łapie się słowa i słówka?
Bada się teksty. Istnieją korpusy tekstów...

Taki corpus delicti...
Tak, Tuwim mówił - rozkoszne ciało. Chodzi jednak w tym przypadku o rozkosze językoznawcy. Więc te teksty się zbiera, potem się je bada - coraz częściej za pomocą programów komputerowych. Bada się teksty reprezentatywne, czyli w jakimś procencie ogólne, a w jakimś specjalistyczne - stare, nowe, używane w internecie… W każdym razie nie sądzę, żebyśmy znaleźli w słowniku słowo opisane jako męskie lub żeńskie. Pod tym względem język jest bezpłciowy.

Czułych słówek używamy, mówiąc o seksie czy o uczuciach?

Jak sama nazwa wskazuje, raczej o uczuciach. Natomiast mówienie czułe bardziej lub mniej o seksie zależy od tego, kto mówi. Mówimy czule o seksie w języku intymnym - w odróżnieniu od języka ogólnego. Są różne odmiany języka - jedna to sfera najbardziej ogólna i niemal oficjalna, neutralna, ale nie potoczna, prywatna. Tutaj o seksie w ogóle nie da się mówić. Wynika to z braku potrzeby mówienia w takiej sytuacji o takich sprawach, bo nie chcemy przekroczyć granicy ich intymności. To trochę tak, jakbyśmy trzymali czasopismo pornograficzne i nie chcieli nim epatować postronnych. Leciałam kiedyś w Rosji samolotem i mój sąsiad oglądał mocną pornografię, a ja czułam się zniesmaczona. Potem zresztą się okazało, że był to jakiś słynny muzyk, megagwiazda estrady w Rosji. Na dodatek pił wódkę z butelki. Chciałam się przesiąść, ale to było niemożliwe.

To jest ta oficjalna sfera językowa...
Tak. Nie wytworzyliśmy w niej - w tym języku ogólnym lub standardowym - słów na szczegółowe określenie zjawisk dotyczących seksu, bo nie jest nam to potrzebne. Nie wynika to z ubóstwa języka, tylko z tego, że nie mamy takiej potrzeby. Nie musimy znać na przykład rodzaju śrubek do umocowania poręczy w fotelu - ta wiedza nie jest nam potrzebna. Na tym znają się fachowcy.

Kim są fachowcy od mówienia o seksie?
Wszyscy nimi jesteśmy w sytuacjach intymnych - wówczas używamy języka intymnego. Osobie, z którą łączą nas takie relacje, możemy opowiedzieć dokładnie, co ktoś robił z partnerem w łóżku...

Niektórzy szacują, że nawet do 50 proc. gwary więziennej stanowią wyrażenia ze sfery seksualnej. Dlaczego tam tak wiele seksu w mówieniu?
Gwara więzienna i w ogóle języki przestępcze używają w tak wielkim zakresie słownictwa seksualnego pewnie dlatego, że więźniowie - przebadani zostali głównie mężczyźni - są tej sfery pozbawieni i ten brak rekompensują językowo. A także z tego powodu, że użytkownicy tych języków nie respektują granic intymności innej osoby. Języki przestępcze są brutalne i wulgarne, bo z takiej rzeczywistości pochodzą. Najniżej w hierarchii więziennej są bierni homoseksualiści, a słowa ich dotyczące są wyjątkowo poniżające. Sprawcy gwałtów określani są w sposób podnoszący ich znaczenie - np. buhaj, co wskazuje, że oni cieszą się poważaniem. O stosunku mówi się: moczyć kija, moczyć pieroga. Czynność sprowadzona jest do anatomii i wyprana z uczucia.

A inni jak mówią?
U studentów na przykład jest to często radosne, a także wiąże się z uczuciem. Bo to, w jaki sposób mówimy, już nie tylko o seksie, odzwierciedla nasz stosunek do świata i to, co wynieśliśmy z domu. Jeśli o każdej kobiecie jakiś mężczyzna mówi "dupa", może to świadczyć o tym, że kobiety traktuje jak obiekt seksualny. Język jest zwierciadłem tego, jacy jesteśmy.

Jaka jest pod tym względem nasza literatura?

Nie przypominam sobie niczego szczególnego poza "Raz w roku w Skiroławkach" Zbigniewa Nienackiego sprzed kilkudziesięciu lat. Natomiast niezwykle śmiały język znajdujemy w internecie, bo tam jesteśmy anonimowi, w jakimś sensie bezkarni i pozbawieni hamulców.

Są słowa, które zrobiły zawrotną karierę?
Są takie, których znaczenie zmieniało się na przestrzeni wieków. Przymiotnik kiepski pochodzi od słowa kiep, a to znaczyło - uwaga! - żeński narząd płciowy. A wyraz na literę "p" oznaczający żeński narząd odnosił się do szczegółu anatomii męskiej. Słowem, kiepski znaczył kiedyś to, co dziś pewien dość popularny przymiotnik zaczynający się na "ch", czyli byle jaki. Potem zatarło się znaczenie seksualne i mamy dzisiejszego Kiepskiego.

Rozmawiał: Andrzej Dworak

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na i.pl Portal i.pl