Antony Blinken komentuje podpisanie noweli KPA ws. reprywatyzacji i słowa Andrzeja Dudy. „Wyrażam głęboki żal”

Antony Blinken z poniedziałku na wtorek w nocy polskiego czasu wydał oświadczenie, w którym odnosi się do podpisania noweli kodeksu postępowania administracyjnego ws. reprywatyzacji, a także słów prezydenta Andrzeja Dudy o poszanowaniu wolności słowa.

„Jestem głęboko rozczarowany polskim prawem ograniczającym odszkodowania za mienie niesłusznie skonfiskowane w czasach komunizmu. Wzywamy do przyjęcia kompleksowego prawa, które zapewni ofiarom sprawiedliwość” – napisał także na Twitterze Blinken.

Sekretarz Stanu USA w swoim oświadczeniu wyraził „ponowne zaniepokojenie” oraz „głęboki żal” w związku z przyjęciem nowelizacji KPA.

Jednocześnie wezwał polskie władze do stworzenia "jasnej, efektywnej i skutecznej procedury prawnej, by odpowiedzieć na roszczenia w sprawie konfiskaty mienia" w konsultacji z zainteresowanymi stronami.

„W przypadku braku takiej procedury, ustawa ta będzie szkodzić wszystkim obywatelom polskim, których mienie zostało niesłusznie zabrane, w tym polskich Żydów, którzy byli ofiarami Holokaustu” – zaznaczył.

Słowa Andrzeja Dudy

Blinken pozytywnie odniósł się do słów prezydenta Andrzeja Dudy, który to w niedzielę podczas uroczystości przed Grobem Nieznanego Żołnierza zapewniał, że będzie cały czas stał na straży konstytucyjnych zasad, w tym zasady wolności słowa, swobody prowadzenia działalności gospodarczej, a także zasady prawa własności i wszystkich innych zasad konstytucyjnych, równego traktowania, zasady proporcjonalności i wszystkiego tego, co ważne w państwie demokratycznym".

Szef amerykańskiej dyplomacji przyznał, że z „z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie prezydenta Dudy”.

„Usilnie zachęcamy go do działania zgodnie z tymi wartościami w związku z oczekującymi zmianami prawnymi, które, jeśli zostaną uchwalone w obecnej formie, mogą poważnie wpłynąć na wolność mediów i klimat inwestycji zagranicznych” – przekazał.

Dodał, że „oczekujemy dalszej współpracy z rządem Polski, by wprowadzać wspólnie to, co dla nas ważne – na podstawie demokratycznych wartości, łącznie z poszanowaniem podstawowej wolności słowa”.

Co jest w noweli?

Nowela związana jest z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, który w maju 2015 r. orzekł, że przepis KPA, który pozwala orzec o nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa nawet kilkadziesiąt lat po tej decyzji - jest niekonstytucyjny.

Zgodnie z nią nie stwierdza się nieważności takiej decyzji, jeśli "od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne". W takiej sytuacji można byłoby jednak orzec, iż decyzję wydano z naruszeniem prawa.

Nowe prawo zakłada jednocześnie m.in. że po upływie 30 lat od wydania decyzji administracyjnej niemożliwe będzie postępowanie w celu jej zakwestionowania. Nowelizację poparło 309 posłów, nikt nie był przeciw, a 120 osób wstrzymało się od głosu.

Przepis przejściowy zawarty w niej mówi, że przed dniem wejścia w życie zmiany stosowałoby się przepisy w nowym brzmieniu. Natomiast postępowania wszczęte po upływie 30 lat od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji i niezakończone przed dniem wejścia w życie zmiany zostałyby umorzone z mocy prawa.

Oprócz tego podczas głosowań w Sejmie została przyjęta poprawka, która poszerza katalog przyczyn, których wystąpienie wyłącza możliwość stwierdzenia nieważności decyzji. Odrzucone zostały natomiast dwie pozostałe poprawki. Zakładały one umożliwienie dokończenia trwających jeszcze postępowań wszczętych po 30 latach od decyzji administracyjnej oraz wydłużenie vacatio legis ustawy z 30 dni do trzech miesięcy.