ADHD u dorosłych: sprawdź, czy masz takie objawy. Jak pomóc sobie w dorosłym życiu?

ADHD: Nie choroba, lecz zaburzenie

Zacznijmy od podstaw. ADHD (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder), czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest zaburzeniem neurorozwojowym, które dotyka i dzieci, i dorosłych. Objawia się nadmierną aktywnością ruchową, impulsywnością oraz trudnościami w koncentracji uwagi. To zaś może mieć znaczny wpływ najpierw na wyniki w szkole, potem zaś na życie zawodowe oraz, oczywiście, na codzienne funkcjonowanie.

Skąd się bierze ADHD? To kombinacja czynników genetycznych, środowiskowych oraz neurologicznych. Z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że jeśli rodzic ma ADHD, to i dziecko będzie miało.

ADHD powoduje więc problemy z funkcjonowaniem w pewnych aspektach życia, tak osobistego, jak i zawodowego. Nadruchliwość, impulsywności to zaledwie część objawów, z którymi pacjenci uczą się funkcjonować. Osią problemu jest jednak deficyt uwagi. Należy podkreślić jednak, że ADHD nie jest chorobą psychiczną, lecz zaburzeniem neurorozwojowym.

Co jest ważne? Informacja, że ADHD jest stanem trwającym przez całe życie, a objawy mogą być mniej nasilone lub zmieniać się wraz z wiekiem, ale, niestety, nie znikną ot tak, same. Tylko właściwe leczenie, terapia, nauka strategii radzenia sobie i odpowiednie wsparcie ze strony najbliższych mogą pomóc osobom dorosłym z ADHD.

ADHD u dorosłych: Objawy

W przypadku ADHD u dorosłych, objawy mogą różnić się od tych obserwowanych u dzieci. Dorosłe osoby z tym zaburzeniem są często niespokojne, mają trudności z usiedzeniem w bezruchu w jednym miejscu, ale w odróżnieniu od dzieci, które cały czas się ruszają, dorosły odczuwa napięcie fizyczne, które próbuje rozładować w sposób – jak mu się wydaje – bardziej dyskretny: poruszając nogą, zmieniając pozycje, dotykając cały czas włosów czy manipulując fragmentem ubrania czy biżuterii (np. co chwilę poprawiając pasek czy dotykając lub obracając w kółko pierścionek czy zegarek).

Wielka impulsywność, napady złości, a także trudności wynikające z zaburzeń uwagi, czyli problemy ze skupieniem się, organizacją i planowaniem, a w konsekwencji zawalone terminy czy zapomniane obietnice potrafią bardzo skomplikować życie, nie tylko zawodowe. Silne wahania nastroju, skrajne emocje i niecierpliwość sprawiają wiele trudności w życiu osobistym; z radzeniem sobie z codziennymi sprawami i obowiązkami.

To nie wszystko: dorosłe osoby cierpiące na ADHD często działają bez zastanowienia, podejmując szybkie decyzje, nim przemyślą ich konsekwencje. Łatwo się nudzą i potrzebują ciągłych zmian.

U dorosłych z ADHD miejsce dziecięcej nadmiernej ruchliwości zwykle zajmują wewnętrzny niepokój i niezdolność do uspokojenia się, a pozostałe objawy obejmują:

• trudności z regulacją emocji,
• trudności z organizacją, planowaniem i pamięcią roboczą,
• trudności ze skupieniem uwagi,
• trudności z dokonywaniem wyborów.

Znacie te uczucia? Skutkami są często trudności w relacjach z bliskimi, niestabilne związki i problemy w życiu zawodowym.

Problemy związane z objawami ADHD mają więc negatywny wpływ na wyniki edukacyjne i zawodowe, co często przekłada się na niższy status finansowy. Osoby dorosłe z ADHD mogą również odczuwać izolację, samotność czy wstyd, związany z kolejną poniesioną porażką.

Jednak osoby z ADHD mogą wykazywać także wyjątkowo przydatne cechy, takie jak kreatywność, elastyczność myślenia oraz zdolność do rozwiązywania problemów. Mają więc potencjał do osiągania sukcesów i realizowania celów, ale potrzebują odpowiedniego wsparcia, leczenia i strategii zarządzania, aby przeciwdziałać trudnościom wynikającym z ADHD.

ADHD: Leczenie

Leczenie ADHD u dorosłych często łączy w sobie farmakologię z terapią poznawczo-behawioralną.

Diagnozę ADHD można postawić w każdym wieku. Terapia zawsze dobierana jest indywidualnie do pacjenta. Kompleksowe podejście i badanie przeprowadzone przez zespół specjalistów, zarówno psychologa-diagnostę, jak i psychiatrę wyspecjalizowanych w diagnozie i leczeniu ADHD, pomoże w radzeniu sobie z problemami w codziennym funkcjonowaniu. Jest podstawą do uzyskania informacji, gdzie jest źródło kłopotów w życiu rodzinnym czy zawodowym.

Niezwykle istotna jest bowiem samoświadomość własnych trudności. Wówczas możemy lepiej sobie z nimi radzić, w sposób minimalizujący wpływ objawów na nasze funkcjonowanie i otoczenie. Rozpoznanie objawów ADHD i podjęcie intensywnych oddziaływań terapeutycznych, wpływa pozytywnie na funkcjonowanie i lepszą jakość życia i pacjenta, i jego otoczenia.

Bagatelizowanie ADHD w dorosłym życiu, czy wręcz brak leczenia problemu nadpobudliwości psychoruchowej może mieć poważne skutki. Dorośli z nieleczonym ADHD mogą mieć niższy status zawodowy i problemy z utrzymaniem pracy, a co za tym idzie – niższy status finansowy. Trudności ze skupieniem uwagi i koncentracją przekładają się na wypadki komunikacyjne i drogowe stłuczki, a impulsywność – na konflikty z prawem.

Nieleczone ADHD najczęściej powoduje komplikacje we wszystkich obszarach funkcjonowania, co może prowadzić do depresji i uzależnień. Najczęściej współwystępujące z ADHD uzależnienia to patologiczny hazard, zakupoholizm, uzależnienie od seksu czy jedzenia. Brak leczenia ADHD u osób dorosłych zwiększa ryzyko nadużywania alkoholu, narkotyków i innych substancji psychoaktywnych – nadużywając tych substancji, próbują znaleźć krótkotrwałą ulgę od dręczącego ich niepokoju, lecz zwykle powoduje to dalsze komplikacje zdrowotne i społeczne.

Mimo, że ADHD jest stanem trwającym przez całe życie, jednak odpowiednie leczenie, terapia i nauka strategii radzenia sobie mogą pomóc osobom dorosłym z ADHD w radzeniu sobie z objawami, poprawie funkcjonowania i jakości życia.

ADHD: więcej informacji, gdzie szukać

Centrum CBT to sieć ośrodków ukierunkowanych na kompleksowe wsparcie w obszarze zdrowia psychicznego dzieci, młodzieży i dorosłych. Zespół tworzą profesjonaliści: lekarze psychiatrzy, psychologowie, psychologowie – diagności, psychoterapeuci, posiadający szerokie kompetencje poparte wiedzą potwierdzoną certyfikatami oraz doświadczeniem zdobywanym w renomowanych ośrodkach medycznych.