75 lat NATO. Jakie korzyści daje Sojusz państwom członkowskim?

Pomysł utworzenia międzynarodowego sojuszu dla wspólnego bezpieczeństwa zrodził się jeszcze przed powstaniem NATO, a początkiem współpracy państw w kwestii bezpieczeństwa był traktat z Dunkierki podpisany przez Wielką Brytanię i Francję 4 marca 1947.

Państwa zachodniej Europy chciały w ten sposób zabezpieczyć się przed ewentualnym odrodzeniem i agresją ze strony Niemiec. Do grupy szybko dołączyły kolejne kraje, mianowicie już 17 marca 1948 roku podpisano traktat brukselski, który rozszerzył wspólnotę o państwa Beneluksu.

Przełomowy w kwestii utworzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego, który znamy dziś, 11 czerwca 1948 rok, gdy Stany Zjednoczone uchwaliły rezolucję Vandeberga na wniosek senatora Arthura Vandeberga. Krok wzywający do stworzenia bloków militarnych doprowadził do podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu północnoatlantyckiego - nazywanego również traktatem waszyngtońskim, który zaczął obowiązywać 24 sierpnia 1949.

Pierwszym sekretarzem NATO w 1952 roku został pochodzący z Wielkiej Brytanii Hastings Lionel Ismay. Obecnie, od 2014 roku, funkcję tę sprawuje Norweg Jens Stoltenberg.

Umowa między członkami sojuszu zawiera 14 głównych artykułów, które określają najważniejsze zobowiązania państw wobec siebie. Zdecydowanie najważniejszym z nich jest artykuł 5., który mówi, że atak zbrojny z zewnątrz zwrócony przeciwko któremukolwiek z państw członkowskich traktowany będzie jako atak przeciwko wszystkim sojusznikom.

Od umowy z 1947 roku pomiędzy Wielką Brytanią i Francją, sojusz znacząco się powiększał. Już w trakcie rzeczywistego podpisania umowy tworzącej NATO państw, które dołączyły do wspólnoty było znacznie więcej.

Obecnie w skład NATO wchodzą 32 państwa członkowskie. Lista państw wraz z latami dołączenia prezentuje się następująco:

• 1949 - Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Włochy
• 1952 - Grecja, Turcja
• 1955 - Republika Federalna Niemiec
• 1982 - Hiszpania
• 1999 - Czechy, Polska, Węgry
• 2004 - Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia
• 2009 - Albania, Chorwacja
• 2017 - Czarnogóra
• 2020 - Macedonia Północna
• 2023 - Finlandia
• 2024 - Szwecja

Obecnie ważą się losy Bośni i Hercegowiny, która jest kandydatem do członkostwa w NATO.

Państwa członkowskie NATO mogą liczyć na wiele korzyści wynikających z Sojuszu. Głównym z nich jest wspomniany już artykuł 5 i zapewnienie wsparcia w momencie konfliktu lub agresji obcego państwa. Zalet jest jednak więcej, a główne z nich szczegółowo opisało niegdyś czasopismo "TRT World", wskazując na trzy główne aspekty.

Przede wszystkim jest to obrona zbiorowa, która została opisana jeszcze szerzej. Wspólne działania NATO dla zapewnienia ochrony są ważne w związku z rosnącymi niebezpieczeństwami takimi jak terroryzm, handel narkotykami czy wojny cybernetyczne.

Wskazano, ze chociaż formalnie armia NATO nie istnieje, kraje członkowskie mogą w różnej formie i skali wnosić wkład w działania sojuszu i globalne operacje. W związku z tym istniały cztery grupy bojowe NATO, jednak po rosyjskiej agresji na Ukrainę liczba ta została zwiększona o kolejne cztery grupy.

Równie cenną kwestią jest promocja dialogu i porozumienia. Celem NATO jest też promowanie współpracy i ochrona wolności sojuszników dla utrzymania wolności jednostki, demokracji oraz pokojowego rozwiązywania sporów. Powstał nawet specjalny organ, któremu powierzono to zadanie. Jest nim Rada Północnoatlantycka, gdzie kraje muszą głosować jednomyślnie, by decyzja została uchwalona.

W ramach tego działania NATO prowadzi też współpracę z niektórymi krajami, które nie znajdują się w Sojuszu, ale otrzymują status "partnera o zwiększonych możliwościach" za swój wkład w operacje i misje NATO. Jednym z nich została Ukraina za zdiałania na rzecz misji w Afganistanie i Kosowie.

Ostatnim wyróżnionym elementem jest szerzenie demokracji przez Sojusz Północnoatlantycki. Związane jest to z faktem, że NATO jest otwarte dla każdego państwa europejskiego, które jest gotowe dostosować się do zasad traktatu waszyngtońskiego. Aby jednak dołączyć do Sojuszu trzeba spełniać określone kryteria polityczne, gospodarcze i wojskowe, co poprawia stabilność w Europie.

Polska w tym roku świętowała 25 lat, odkąd dołączyła do NATO. Ta decyzja dla naszego kraju również przyniosła wiele korzyści, nie tylko ogólnych, jakie zyskuje cały Sojusz.

Punktowo możemy się zapoznać z nimi na stronie Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Jako najważniejsze korzyści z członkowska NATO dla Polski wymieniono:

• Wzrost bezpieczeństwa i znaczenia Polski
• Transformację Sił Zbrojnych RP
• Inwestycje infrastrukturalne

Na terytorium RP uruchomiono w tym czasie ponadto wiele struktur wielonarodowych powiązanych z NATO, takich jak Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód w Szczecinie, Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO w Bydgoszczy czy Dowództwo 3 Batalionu Łączności NATO również w Bydgoszczy.

Dodatkowo Polska bierze udział w kluczowych wydarzeniach i inicjatywach NATO.

Obecność Polski jest jednak również korzystna dla całego Sojuszu Północnoatlantyckiego za sprawą sił specjalnych, które uznawane są za "polską specjalizację w Sojuszu".

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal i.pl codziennie. Obserwuj i.pl!