25 lat od denominacji złotego. Ceny podczas inflacji w latach 90. Wódka za 71 tys. zł, jajko za prawie 3 tys. zł, a hot-dog za 15 tys. zł

Hiperinflacja z przełomu dekad końcówki minionego wieku windowała ceny i nominały banknotów. Średnia pensja w 1994 r. przekraczała 5,3 mln zł. Dużo? Można było za nią kupić 41 kg szynki i 74 półlitrówki wódki. Tuż przed denominacją jajko kosztowało 2,8 tys. zł, chleb 7,4 tys. zł, masło 14,5 tys. zł, litr mleka 5,7 tys. zł, jogurt 8 tys. zł, kilogram kiełbasy zwyczajnej 61,2 tys. zł, kilogram cukru 14 tys. zł, a hot-dog 15 tys. zł (dane NBP).

Nic dziwnego, że zera na banknotach przestawały się mieścić. W obiegu były te o nominałach: 10 000 zł, 20 000 zł, 50 000 zł, 100 000 zł i 500 000 zł. Wciąż mało. W 1991 roku pojawił się milion złotych, a w roku następnym – 2 000 000 zł.

W przygotowaniu był już banknot o nominale 5 000 000 zł z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego, ale inflację udało się zbić do poziomu poniżej 10 proc., co otworzyło drogę do denominacji.

Sejm zdecydował o jej przeprowadzeniu 7 lipca 1994 r. Reforma i wymiana pieniędzy zaczęła się 1 stycznia 1995 r. Wtedy to za 10 000 starych złotych, otrzymywało się 1 nowego złotego, czyli wymiany dokonywano w relacji 1 do 10 000.

Rządzący wielokrotnie zapewniali, że nikt na denominacji nie straci. Jednak nieufność była duża. Szczególnie wśród Polaków, którzy pamiętali wymianę pieniędzy z 1950 roku. Gotówkę i oszczędności wymieniano wtedy w relacji 100 do 1. Jednak nie była to wyłącznie denominacja. Jednocześnie z wymianą – ceny produktów i płace przeliczono w relacji 100 do 3, czyli za stare 100 zł dostawało się 3 nowe złotówki.

Najbardziej traciły wówczas osoby, które oszczędności trzymały poza bankiem – dostawały nową złotówkę za każde stare 100 zł. Ale komunistyczne władze nie były skore do ułatwiania wymiany pieniędzy. Całą operację trzymano w wielkiej tajemnicy i dokonano jej błyskawicznie. Sejm przyjął ustawę 28 października 1950 r., a nowy złoty na rynku był już dwa dni później. Ponadto punktów wymiany pieniędzy było mało i Polacy mieli tylko osiem dni na jej dokonanie.

W latach 90. minionego wieku było zupełnie inaczej. Proces denominacji złotego trwał do 31 grudnia 2010 r. Był to ostateczny termin, do którego banknoty i monety sprzed denominacji podlegały wymianie na nowe.

Do tego czasu wiele się jednak wydarzyło. 1 stycznia 1995 r. stare złotówki nie przestały istnieć. Do obiegu wprowadzono tylko nowe monety oraz banknoty o nominałach: 10 zł, 20 zł i 50 zł. Przez dwa lata równolegle funkcjonowały nowe i stare złotówki. Oznaczało to także, że ceny w sklepach były podawane w starych i nowych złotych.

Po pół roku w obiegu pojawiły się banknoty o nominale 100 i 200 zł. Stare złotówki przestały być środkiem płatniczym 1 stycznia 1997 r. Można je było już tylko wymieniać na nowe złote w bankach - do wspomnianego już terminu.

NBP szacowało, że do końca grudnia 2009 r. nie dokonano wymieniony ponad ośmiu milionów sztuk starych monet i banknotów wartości prawie 17 mln nowych złotych.

Pamiętasz banknoty sprzed denominacji?